"Człowiek czuje, jakby płonął". Lekarz ostrzega przed najgorszym skutkiem upałów

• Udar cieplny to poważne zagrożenie w upały, gdy mechanizmy termoregulacji organizmu zawodzą.
• Objawy narastają od zmęczenia i zawrotów głowy, przez szybkie bicie serca, aż do utraty świadomości i zagrożenia życia.
• Dzieci, osoby starsze, pracownicy fizyczni i pacjenci z chorobami krążenia są w grupie najwyższego ryzyka.
• Dowiedz się, jak odróżnić udar cieplny od udaru słonecznego i jak skutecznie chronić się przed upałem!

Gdy termometry wskazują ponad 30 stopni Celsjusza, a żar leje się z nieba, wielu z nas marzy tylko o schronieniu w chłodnym miejscu. Jednak dla organizmu to nie tylko kwestia komfortu, ale prawdziwa walka o przetrwanie. Jak podkreśla dr Michał Sutkowski, prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, musimy być świadomi zagrożenia, jakim jest udar cieplny.

Od zmęczenia do walki o życie. Jak rozpoznać udar?

Udar cieplny to nie jest zwykłe przegrzanie. To stan, w którym mechanizmy termoregulacji naszego ciała zawodzą. Organizm traci zdolność do samodzielnego obniżania temperatury, co prowadzi do kaskady niebezpiecznych reakcji.

Jak tłumaczy dr Sutkowski, objawy narastają stopniowo. Wszystko zaczyna się niewinnie:

• Początkowo odczuwamy zmęczenie, osłabienie i duszności.
• Następnie pojawiają się zawroty głowy, które mogą prowadzić do omdleń.

Serce zaczyna bić szybciej, a temperatura ciała rośnie. "Wtedy człowiek czuje, jakby płonął" - obrazowo opisuje ekspert.To ostatni dzwonek na reakcję. W kolejnej fazie gwałtownie spada ciśnienie tętnicze, a wysoka temperatura zaczyna uszkadzać ośrodkowy układ nerwowy. "Dochodzi do zaburzeń świadomości, utraty świadomości i w końcu do zatrzymania ośrodka oddechowego i nagłego zatrzymania krążenia. Jeżeli w takiej sytuacji pacjentowi nie pomożemy, to nie ma on szans, żeby przeżyć" - podkreśla lekarz.

Kto jest najbardziej narażony? Sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, których organizm jest bardziej wrażliwy na ekstremalne temperatury. Do grup najwyższego ryzyka należą:

• Dzieci i osoby starsze, zwłaszcza te niesamodzielne.
• Osoby pracujące fizycznie w wysokich temperaturach, szczególnie w niewentylowanych pomieszczeniach.
• Pacjenci z chorobami układu krążenia.
• Osoby przyjmujące niektóre leki, np. moczopędne, psychotropowe czy nasenne, które mogą zaburzać termoregulację lub odwadniać.

Udar słoneczny i wyczerpanie cieplne - to nie to samo

Warto odróżnić udar cieplny od innych dolegliwości związanych z upałem.

• Udar słoneczny jest skutkiem bezpośredniego, intensywnego nasłonecznienia głowy i karku. Objawia się głównie bólami i zawrotami głowy, zaczerwienieniem skóry i niepokojem.
• Wyczerpanie cieplne to efekt nadmiernej utraty wody i soli z organizmu. Jego charakterystyczne symptomy to zimna, blada i wilgotna skóra, szybkie, ale słabo wyczuwalne tętno oraz nudności.
• W przypadku zaobserwowania u siebie lub kogoś innego niepokojących objawów, należy natychmiast przenieść tę osobę w chłodne miejsce, zastosować zimne okłady i podać płyny. Jeśli stan się nie poprawia, konieczne jest wezwanie pomocy medycznej.

Jak mądrze przetrwać upały? Praktyczne porady eksperta

Dr Sutkowski w rozmowie z PAP podzielił się kilkoma kluczowymi zasadami, które pomogą bezpiecznie przetrwać falę upałów:

• Korzystaj z klimatyzacji z głową. Różnica temperatur między klimatyzowanym pomieszczeniem a otoczeniem nie powinna przekraczać 8-10 stopni Celsjusza. Unikaj gwałtownych zmian temperatur przy wychodzeniu na zewnątrz.
• Nie wietrz mieszkania w ciągu dnia. Jeśli nie masz klimatyzacji, otwieraj okna wcześnie rano lub w nocy, gdy powietrze jest najchłodniejsze. W ciągu dnia zasłoń je, by nie wpuszczać gorąca do środka.
• Nawadniaj się! Pij dużo wody, nawet jeśli nie czujesz pragnienia. Unikaj alkoholu i słodkich napojów.
• Unikaj wysiłku fizycznego w najgorętszych porach dnia.
• Chroń głowę i noś lekką, przewiewną odzież.