- Donald Trump grozi Hiszpanii wyrzuceniem z NATO i cłami za niewystarczające wydatki na obronność.
- Eksperci wskazują, że usunięcie Hiszpanii z NATO jest niemożliwe, a jednostronne cła mogłyby wywołać odwet UE.
- Prawdziwym celem Trumpa może być wywarcie presji na całą Unię Europejską w celu uzyskania ustępstw handlowych.
Napięcia na linii Waszyngton-Madryt rosną. Administracja Donalda Trumpa w ostatnim czasie nasiliła presję na hiszpański rząd, który wbrew wcześniejszym ustaleniom sojuszników z NATO nie zwiększa wydatków na obronność. Eksperci analizują, na ile realne są groźby byłego prezydenta USA.
Donald Trump grozi Hiszpanii. Poszło o pieniądze
Podczas czerwcowego szczytu NATO w Hadze przywódcy państw członkowskich zgodzili się na zwiększenie wydatków na obronność do 3,5 proc. PKB w ciągu 10 lat. Dodatkowo przeznaczone ma być 1,5 proc. PKB na cyberbezpieczeństwo i ochronę infrastruktury krytycznej. Jednak według hiszpańskich mediów premier Pedro Sanchez jest przeciwny zwiększaniu wydatków powyżej 2 proc. PKB z obawy o upadek rządu wspieranego przez skrajną lewicę i separatystów. „W tym roku osiągniemy cel 2 proc. i nie przekroczymy 2,1 proc.” – miał powiedzieć anonimowy przedstawiciel rządu, cytowany przez dziennik „El Mundo”.
Reakcja Białego Domu była natychmiastowa. 9 października prezydent USA zasugerował, że Hiszpania powinna zostać „wykluczona z NATO”. Kilka dni później, 14 października, Donald Trump ponownie zabrał głos i zagroził sankcjami. „Jestem bardzo niezadowolony z Hiszpanii. To jedyny kraj, który nie zwiększył swoich wydatków do 5 proc.” – powiedział, dodając, że „myślał o ukaraniu ich cłami”.
Czy Hiszpanię można wyrzucić z NATO?
Groźba wykluczenia Hiszpanii z Sojuszu Północnoatlantyckiego jest, zdaniem ekspertów, mało realna. Zgodnie z artykułem 13. Traktatu Północnoatlantyckiego z 1949 roku, członkowie mogą jedynie sami podjąć decyzję o wystąpieniu z sojuszu. Nie istnieje mechanizm pozwalający na wyrzucenie kraju z NATO.
Michael Rubin z American Enterprise Institute w swojej analizie zwracał jednak uwagę, że choć nie można formalnie wydalić członka, w praktyce można go izolować. Jak podkreślał przy okazji problemów z Turcją, „przynależność do Traktatu Północnoatlantyckiego nie gwarantuje automatycznie uczestnictwa we wszystkich strukturach NATO”.
Kwestia nałożenia jednostronnych ceł na Hiszpanię jest bardziej złożona. Jak wyjaśnia Ignacio Garcia Bercero, ekspert z think tanku Bruegel, taki ruch naruszyłby ramowe porozumienie handlowe między UE i USA. Potwierdza to rzecznik Komisji Europejskiej ds. Handlu, Olof Gill. „Handel jest wyłączną kompetencją Komisji Europejskiej, która działa w imieniu wszystkich państw członkowskich” – zaznaczył.
Raul Villegas, ekspert z European Policy Center, stwierdził, że jednostronne cła nałożone na Hiszpanię rzeczywiście spowodowałyby „ogólnounijne działania odwetowe”. Przypomniał, że podobna sytuacja miała miejsce w 2020 roku. Villegas ocenia jednak, że od tego czasu osłabła „wiarygodność instrumentów odwetowych UE”, a USA dysponują innymi narzędziami nacisku, jak ograniczenia antydumpingowe na kluczowe hiszpańskie produkty, np. oliwę.
Jaki jest prawdziwy cel Trumpa?
W obliczu presji rząd Hiszpanii wydaje się łagodzić swoje stanowisko. Szefowa resortu obrony Margarita Robles przyznała, że jest otwarta na przekroczenie progu 2 proc. PKB na obronność w ciągu najbliższych 10 lat.
Zdaniem Raula Villegasa, celem Trumpa nie jest jednak ukaranie samej Hiszpanii. Według eksperta były prezydent USA dąży do uzyskania od Unii Europejskiej znacznie większych ustępstw w ramach umowy handlowej. – Wątpię, by wykorzystał znaczną siłę nacisku tylko po to, by ukarać Hiszpanię. Jego prawdopodobnym zamiarem jest raczej sianie podziałów między państwami członkowskimi, czyniąc tym samym UE jako całość bardziej podatną na przyszłe ustępstwa – ocenił Villegas.
