Liderka opozycji w Wenezueli laureatką Pokojowej Nagrody Nobla 2025
Decyzja Komitetu to potężny wyraz uznania dla cywilnej odwagi i symbol wsparcia dla sił demokratycznych na całym świecie. Jak podkreślono w uzasadnieniu, w czasach, gdy demokracja jest zagrożona, postawa Machado przypomina, że o wolność trzeba walczyć odważnie, ale pokojowymi metodami.
Norweski Komitet Noblowski określił Maríę Corinę Machado jako „jeden z najbardziej niezwykłych przykładów cywilnej odwagi w Ameryce Łacińskiej w ostatnim czasie”. W uzasadnieniu podkreślono jej kluczową rolę w zjednoczeniu głęboko podzielonej opozycji politycznej wokół wspólnego żądania wolnych i uczciwych wyborów.
„To jest właśnie to, co leży w sercu demokracji: nasza wspólna chęć obrony zasad rządów ludowych, mimo że się nie zgadzamy” – stwierdził Komitet, dodając, że w dobie globalnego kryzysu demokracji obrona tego „wspólnego języka” jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Nagroda jest więc uhonorowaniem nie tylko liderki, ale także idei jedności w dążeniu do wolności.
Ponad 20 lat walki z autorytaryzmem
Komitet w swoim uzasadnieniu przypomniał o bolesnej transformacji Wenezueli, która z „relatywnie demokratycznego i prosperującego państwa” zmieniła się w „brutalne, autorytarne państwo” pogrążone w kryzysie humanitarnym. Wskazano na głębokie ubóstwo, represje brutalnej machiny państwowej i exodus prawie 8 milionów obywateli.
Na tym tle działalność Machado nabiera szczególnego znaczenia. Już ponad 20 lat temu, jako założycielka organizacji Súmate, stanęła w obronie wolnych wyborów, mówiąc: „To był wybór głosów zamiast pocisków”. Przez lata, zarówno pełniąc funkcje publiczne, jak i działając w organizacjach pozarządowych, niestrudzenie walczyła o niezależność sądownictwa, prawa człowieka i reprezentację ludową.
Innowacyjny opór w obliczu represji
Szczególną uwagę zwrócono na wydarzenia związane z wyborami w 2024 roku. Mimo że reżim zablokował jej kandydaturę na prezydenta, Machado poparła innego przedstawiciela opozycji, Edmundo Gonzáleza Urrutię. Ten gest jedności zmobilizował setki tysięcy wolontariuszy, którzy, pomimo ryzyka nękania i aresztowania, zostali przeszkoleni jako obserwatorzy wyborczy.
„Wysiłki opozycji zbiorowej, zarówno przed wyborami, jak i podczas nich, były innowacyjne i odważne, pokojowe i demokratyczne” – podkreślił Komitet. Obywatele w całym kraju czuwali nad lokalami wyborczymi, dokumentując wyniki, zanim reżim zdążył je zniszczyć. Mimo że opozycja udowodniła swoje zwycięstwo, władze odmówiły uznania wyniku i utrzymały się u władzy siłą.
Nagroda dla demokracji w czasach próby
Komitet Noblowski zaznaczył, że nagroda dla Machado wpisuje się w długą historię honorowania osób, które przeciwstawiają się represjom i niosą nadzieję na wolność. Mimo że laureatka została zmuszona do życia w ukryciu i stoi w obliczu poważnych zagrożeń, jej decyzja o pozostaniu w kraju zainspirowała miliony ludzi.
Jak podsumowano w werdykcie, María Corina Machado spełnia wszystkie kryteria zawarte w testamencie Alfreda Nobla: zjednoczyła opozycję, sprzeciwiała się militaryzacji społeczeństwa i nieustannie wspierała pokojowe przejście do demokracji. „Pokazała, że narzędzia demokracji są także narzędziami pokoju. Uosabia ona nadzieję na inną przyszłość, taką, w której chronione są podstawowe prawa obywateli, a ich głos jest słyszany”.
