Trwają spekulacje na temat trasy, jaką Władimir Putin dotrze do Budapesztu na zapowiadane spotkanie z Donaldem Trumpem. Według serwisu airlive.com, samolot z rosyjskim dyktatorem ominie przestrzeń powietrzną UE, lecąc m.in. nad Turcją, Morzem Śródziemnym, Czarnogórą i Serbią. W podróży mają go eskortować myśliwce z Turcji.
Airlive.com twierdzi, że samolot z Putinem na pokładzie uda się z Moskwy na południe w kierunku Morza Kaspijskiego. Następnie przez Iran ominie Kaukaz i wleci do Turcji, skąd dalej mają go eskortować myśliwce tureckich sił zbrojnych.
Dalsza trasa wiedzie przez Morze Śródziemne. Putin - wedle doniesień - ominie przestrzeń powietrzną Grecji i Włoch, kierując się nad Adriatyk. Stamtąd wleci nad Czarnogórę i Serbię (oba te kraje nie są członkami Unii Europejskiej). Serbia graniczy z Węgrami, więc droga do Budapesztu jest już stamtąd bardzo prosta.
Putin kontra zakaz lotów i nakaz aresztowania. Jak ominąć przeszkody?
Zakaz wlotu samolotów rosyjskich w przestrzeń powietrzną Unii Europejskiej obowiązuje od lutego 2022 roku. Rozporządzenie Rady UE 334/2022 wprowadziło całkowity zakaz korzystania z europejskiej przestrzeni powietrznej dla samolotów zarejestrowanych w Federacji Rosyjskiej, w tym prywatnych maszyn i odrzutowców czarterowych.
Wyjątki są nieliczne i dotyczą lotów humanitarnych, ratowniczych, awaryjnych oraz powrotnych w szczególnych przypadkach.
Pojawia się też pytanie, czy jeśli samolot z Putinem na pokładzie przeleci nad państwem członkowskim Unii Europejskiej, które jest również stroną MTK, to czy musi aresztować Putina na mocy nakazu aresztowania wydanego przez MTK.
Nie będziemy snuć żadnych przewidywań na nadchodzący tydzień ani kolejne tygodnie. Nie będziemy na tym etapie spekulować ani przesądzać, co może się wydarzyć w przyszłości. Popieramy Międzynarodowy Trybunał Karny i zasady określone w Statucie Rzymskim. Szanujemy niezależność i bezstronność sądu. Jesteśmy głęboko zaangażowani w międzynarodowy wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych i walkę z bezkarnością. Przypomnę konkluzje Rady z 2023 roku, w których wezwała ona wszystkie państwa do zapewnienia pełnej współpracy z sądami, w tym poprzez szybkie wykonanie zaległych nakazów aresztowania - mówi rzecznik KOmisji Europejskiej, Anouar El Anouni.
Kreml milczy na temat trasy przelotu. "Nie zostało jeszcze ustalone"
Spotkanie prezydentów USA i Rosji, które ma odbyć się w Budapeszcie, rodzi pytania o to, w jaki sposób Władimir Putin dotrze do stolicy Węgier.
Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow powiedział w piątek dziennikarzom, że nie zostało jeszcze ustalone, jaką trasą jego szef miałby dotrzeć do Budapesztu.
Potencjalnym problemem jest nakaz aresztowania, jaki Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) wydał wobec Putina 17 marca 2023 roku w związku z działaniami, jakie Rosja podejmowała na Ukrainie i które – zgodnie z artykułem 8. Statutu Rzymskiego – są zbrodniami wojennymi (przymusowe przesiedlenia do Rosji; w ocenie MTK istniejące dowody związane z działaniami rosyjskiej armii na Ukrainie pozwalają na rozszerzenie zarzutów).
Jakie trasy wchodzą w grę? Opcje są ograniczone
Jak dotąd, w związku z trwającą agresją Rosji przeciwko Ukrainie większość państw NATO odmawiała udzielania zgody na loty oficjalnych rosyjskich delegacji nad swoim terytorium. Wymaga to od Rosji omijania terytoriów tych państw i wybierania tras nad obszarami neutralnymi (tj. nad otwartym morzem, które nie podlega jurysdykcji żadnego kraju) albo korzystania z przestrzeni powietrznej krajów, z którymi Moskwa ma dobre relacje.
Omawiany przypadek jest o tyle skomplikowany, że Węgry nie mają dostępu do morza, a większość państw, z którymi graniczą – to członkowie NATO. Mimo tego każdy kraj samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące udzielania zgody na loty w jego przestrzeni powietrznej samolotów przewożących oficjalne delegacje innych państw. W tym przypadku należy oczekiwać, że strona rosyjska wystąpi o zgodę na taki przelot do któregoś z krajów, z którymi utrzymuje względnie poprawne, najmniej skomplikowane relacje dwustronne.
Trasa lotu nad Białorusią, Polską i Słowacją jest bardzo mało prawdopodobna ze względu na politykę i istotną rolę Warszawy we wspieraniu Ukrainy. Dużo bardziej realne jest wykorzystanie trasy nad Morzem Czarnym i terytorium Bułgarii i dalej – Serbii, relacje których z Moskwą są lepsze niż np. Rumunii. Ta ostatnia – podobnie jak Polska – wielokrotnie otwarcie krytykowała rosyjskie działania wobec Ukrainy.
Możliwym rozwiązaniem jest także wybór trasy nad Morzem Śródziemnym i Adriatyckim, a następnie np. nad Albanią lub Czarnogórą i dalej nad Serbią. Jednak w tym ostatnim przypadku jest to dyskusyjne o tyle, że Rosja jest oskarżana o próbę przeprowadzenia w Czarnogórze zamachu stanu w 2016 roku, co miało uniemożliwić wejście tego kraju do NATO.
