Prima aprilis - skąd wziął się zwyczaj żartowania 1. kwietnia?

Prima aprilis to ulubiony dzień wszystkich zgrywusów. Pierwszego kwietnia każdego roku prześcigamy się w żartach, psotach i nieszkodliwych oszustwach. Obyczaj spotkamy w wielu miejscach na całym Świecie. W krajach anglosaskich 1. kwietnia nazywa się Dniem Głupców (April Fools’ Day), na Litwie Dniem kłamcy, a we Francji Dniem kwietniowej ryby. Wszędzie jednak chodzi o to samo - nabrać kogoś, nie dając się nabrać innym! Jeśli obmyślając żarty zastanawiacie się też, skąd wzięły się prima aprilisowe tradycje, zajrzyjcie do dalszej części naszego artykułu. Piszemy tam o możliwym pochodzeniu tego zwyczaju.

Skąd się wzięło prima aprilis?

Obowiązująca w Polsce nazwa dnia żartów pochodzi z łaciny. Prima aprilis znaczy po prostu "pierwszy kwietnia". Geneza zwyczaju nie jest dokładnie wyjaśniona, jednak większość badaczy jest zgodna co do tego, że początków tradycji robienia psikusów należy szukać w starożytnym Rzymie.

Według takich teorii zwyczaj może mieć związek z rzymskim świętem Cerialii. Były to uroczystości obchodzone na początku kwietnia na cześć bogini Ceres. Jedna z legend mówi, że gdy Ceres poszukiwała swojej porwanej córki, została wywiedziona w pole. W tradycji antycznej Grecji dzień łączył się mitem o Demeter i Persefonie: Persefona miała zostać porwana do Hadesu na początku kwietnia. Demeter, jej matka kierowała się echem głosu córki. Zaprowadziło ono ją jednak na manowce.

Inna teoria mówi, że obyczaj prima aprilis wywodzi się z rzymskiego święta Veneralia, łączonego ze świętem Fortuny Virilis i Cerialiami. Tego dnia żarty i kawały były dozwolone i pozwalali sobie na nie nawet stateczni obywatele.

Prima aprilis zaczęło być popularne w późnym średniowieczu. Stąd też próby doszukiwania się genezy obyczaju w tym okresie. Niektórzy twierdzą, że chodziło o przejście z kalendarza juliańskiego na gregoriański. Wedle tego pierwszego, nowy rok zaczynał się niekiedy 1. kwietnia. Po zmianie, gdy początek roku zaczął wypadać 1. stycznia, wiele osób wciąż kultywowało dawną tradycję wierząc, że rok zaczyna się na początku kwietnia. Zaczęto ich w końcu nazywać kwietniowymi głupcami i stroić sobie z nich żarty.

Prima aprilis w Polsce

Do naszego kraju obyczaj przywędrował z Europy zachodniej mniej więcej w XVI wieku. Prima aprilis obchodzono na sposób podobny, do dzisiejszego. Większość zabaw polegała na zmyślaniu historii, celowym wprowadzaniu kogoś w błąd i płataniu rozmaitych figli.