Katastrofalne skutki trzęsienia ziemi u wybrzeży Kamczatki. Wstrząsy wtórne mogą występować przez miesiąc

Najsilniejsze trzęsienie od 1952 roku

W środę u wybrzeży Kamczatki, w dalekowschodniej części Rosji, odnotowano trzęsienie ziemi o magnitudzie 8,8 – poinformowała Agencja Reutera, powołując się na służby geofizyczne Rosyjskiej Akademii Nauk. Po głównym wstrząsie nastąpiło kilkadziesiąt wstrząsów wtórnych, z których część osiągała magnitudę do 7. Eksperci prognozują, że takie wstrząsy mogą występować co najmniej przez miesiąc.

Rosyjskie media podały, że było to najsilniejsze trzęsienie ziemi od 1952 roku. Z kolei portal amerykańskiego magazynu „Time” ocenił, że był to szósty najsilniejszy wstrząs sejsmiczny w historii pomiarów.

Tsunami uderzyło w Wyspy Kurylskie

Skutkiem trzęsienia były fale tsunami o wysokości 3-5 metrów, które uderzyły w miasteczko Siewiero-Kurilsk w północnej części Wysp Kurylskich. Woda zalała przetwórnię ryb i wyniosła na pełne morze kutry cumujące w porcie. Nie ma doniesień o ofiarach śmiertelnych.

Władze ogłosiły w regionie stan wyjątkowy. Rosyjskie ministerstwo ds. sytuacji nadzwyczajnych nakazało ewakuację mieszkańców terenów położonych najbliżej wybrzeża. Na wyspie Sachalin doszło do uszkodzenia sieci energetycznej i przerw w dostawach prądu – podała agencja RIA Nowosti.

Zagrożenie po obu stronach Pacyfiku

Według Amerykańskiej Służby Geologicznej (USGS), hipocentrum wstrząsu znajdowało się na głębokości około 19 kilometrów. Ze względu na jego siłę i płytkość, fala tsunami mogła rozprzestrzenić się na duże odległości.

Ostrzeżenia przed tsunami wydano nie tylko dla Rosji i Japonii, ale także dla USA – w tym stanów Kalifornia, Oregon, Waszyngton i południowa Alaska – oraz Kanady (m.in. archipelag Haida Gwaii i wybrzeża Kolumbii Brytyjskiej). Alerty objęły również wyspę Guam i archipelag Marianów.

Eksperci: To nie koniec zagrożenia

„Po wstrząsie tego typu można się spodziewać, że wstrząsy następcze będą trwały nawet pół roku. Te najsilniejsze to będzie następnych kilkanaście dni. Potem wstrząsy będą coraz słabsze i coraz rzadsze” – mówił prof. Wojciech Dębski z Instytutu Geofizyki PAN.

Również Dave Snider z Narodowego Centrum Ostrzegania przed Tsunami na Alasce przestrzegł, że skutki tsunami mogą być odczuwalne jeszcze długo: „Fale będą przemieszczać się tam i z powrotem przez dłuższy czas”.

Czym jest tsunami i jak powstaje

„Żeby taka fala mogła powstać, musi dojść do poruszenia się dna morskiego. Część lądu przykryta wodą musi się przemieścić: albo podnieść, albo opuścić” – wyjaśnił prof. Dębski. Dodał, że „cała olbrzymia masa wody ulega przesunięciu i rusza w różnych kierunkach”.

Prof. Jerzy Żaba z Uniwersytetu Śląskiego podkreślił, że tsunami nie powstaje, gdy epicentrum znajduje się w głębi lądu. „W takim wypadku z reguły dochodzi do większych zniszczeń wywołanych samymi drganiami ziemi. Natomiast jeśli trzęsienie ziemi jest na dnie oceanu, to zniszczenia wywołane drganiami są minimalne, ale wielkie są te spowodowane przez falę tsunami”.

„Tsunami przemieszcza się zwykle z prędkością co najmniej 800 km/h, ale na pełnym oceanie jego fale trudno dostrzec. Jeśli woda podnosi się o pół metra czy metr, to już bardzo dużo. Najgorzej jest, gdy dociera do wybrzeża” – dodał geolog.

Kamczatka na „Pierścieniu Ognia”

Rejon Kamczatki leży wzdłuż tzw. „Pacyficznego Pierścienia Ognia” – jednej z najbardziej aktywnych sejsmicznie stref świata, obejmującej m.in. Japonię, Nową Zelandię, Alaskę oraz zachodnie wybrzeża obu Ameryk.

Według USGS od 1900 roku w regionie Kamczatki zarejestrowano siedem trzęsień ziemi o magnitudzie co najmniej 8,3. Najsilniejsze miało miejsce 4 listopada 1952 roku i osiągnęło magnitudę 9,0. Wywołane wówczas fale dotarły aż do Hawajów, gdzie osiągnęły wysokość ponad 9 metrów.

Prof. Grzegorz Lizurek z Instytutu Geofizyki PAN przypomniał, że największe trzęsienie ziemi w historii miało miejsce w Chile w 1960 roku – magnituda wyniosła 9,5. „W jego wyniku zginęło 15 tysięcy ludzi, głównie były to ofiary towarzyszącego mu tsunami”.

Skala Richtera: każda wartość ma znaczenie

„Skala Richtera, którą posługujemy się przy opisie trzęsień ziemi, jest skalą logarytmiczną: oznacza to, że trzęsienie ziemi o magnitudzie 8, jest 10 razy silniejsze niż to o magnitudzie 7” – wyjaśnił prof. Lizurek.

Katastrofalne w skutkach może być nawet kilka metrów fali tsunami. „Najgorzej jest, gdy tsunami dochodzi do wybrzeża. Jeśli jest ono płaskie i zajęte przez wioski czy miasta, dochodzi do ogromnych zniszczeń” – ocenił prof. Żaba.