Kamczatka: Kilka osób rannych po trzęsieniu ziemi. Wydano ostrzeżenia przed tsunami

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Kamczatki

Rosyjskie służby ratunkowe poinformowały, że kilka osób odniosło niegroźne obrażenia w wyniku wstrząsów, których epicentrum znajdowało się ok. 125 km na południowy-wschód od stolicy Kraju Kamczackiego - Pietropawłowska Kamczackiego, a hipocentrum na głębokości niespełna 19,5 km.

Agencja Reutera przytoczyła wypowiedź gubernatora regionu Władimira Sołodowa, który stwierdził, że było to najsilniejsze trzęsienie ziemi od 1952 roku. Lokalne władze poinformowały też, że uszkodzeniu uległo kilka budynków, a regionalny minister do spraw sytuacji nadzwyczajnych Siergiej Lebiediew przekazał, że w niektórych częściach półwyspu odnotowano tsunami o wysokości 3-4 metrów. Zaapelowano do miejscowej ludności o opuszczenie wybrzeży Kamczatki. Nakaz ewakuacji objął miasteczko Siewiero-Kurylsk na wyspie Paramuszyr, na południe od półwyspu.

Według USGS, która najpierw podała, że główny wstrząs miał magnitudę 8,0, a później dwukrotnie podnosiła jej wartość, ostatecznie do 8,8, po głównym wstrząsie nastąpiła seria wstrząsów wtórnych. Magnituda najsilniejszych z nich sięgała 7,0.

Ostrzeżenia o tsunami

Ostrzeżenia o tsunami wydała Japońska Agencja Meteorologiczna, a telewizja NHK podała, że rząd w Tokio zarządził ewakuację niektórych obszarów. Między innymi objęto nią elektrownię jądrową w Fukushimie, która uległa poważnej awarii w wyniku trzęsienia ziemi i spowodowanego przez nie tsunami w 2011 roku. Doszło wówczas do skażenia radioaktywnego.

Sekretarz japońskiego rządu Yoshimasa Hayashi zapewnił, że nie zgłoszono żadnych szkód, ani nieprawidłowości w żadnej z japońskich elektrowni jądrowych. Agencja Kyodo poinformowała, że na pewien czas kursowanie wstrzymały japońskie koleje.

Ostrzeżenia przed tsunami wydano też m.in. dla wybrzeży Filipin, Indonezji, wyspy Guam i archipelagu Marianów na zachodnim Pacyfiku oraz państw na wsch. wybrzeżu oceanu - od Kanady i USA, przez Meksyk po Ekwador.

Ewakuację z niektórych obszarów przybrzeżnych zarządzono na Hawajach, a urząd do spraw Zarządzania Kryzysowego w Honolulu wezwał mieszkańców nisko położonych obszarów do przeniesienia się na wyżej położone tereny lub na wyższe kondygnacje budynków.

W Nowej Zelandii, oddalonej o ponad 10 tys. km od Kamczatki, urząd do spraw zarządzania klęskami żywiołowymi ostrzegł, że na obszarach przybrzeżnych można się spodziewać „silnych i nietypowych prądów oraz nieprzewidywalnych fal”, które - jak podkreślono - są konsekwencją trzęsienia ziemi u wybrzeży Rosji. Władze w Wellington podkreśliły zarazem, że nie ma natychmiastowej potrzeby ewakuacji, ale obywatele powinni „trzymać się z dala od plaż i obszarów przybrzeżnych”.

W niedzielę 20 lipca u wschodnich wybrzeży półwyspu Kamczatka również doszło do serii wstrząsów tektonicznych, z których najsilniejszy miał magnitudę 7,4. Rosyjski Daleki Wschód jest częścią Pacyficznego Pierścienia Ognia, czyli bardzo aktywnej sejsmicznie części świata, na styku dwóch płyt tektonicznych. Według USGS od 1900 r. u wybrzeży Kamczatki było siedem trzęsień ziemi o magnitudzie 8,3 lub większej. Najsilniejsze były wstrząsy z 4 listopada 1952 r., które miały magnitudę 9,0.

Czym jest tsunami?

Tsunami to potężna fala oceaniczna, która powstaje najczęściej w wyniku podwodnego trzęsienia ziemi, ale może być także wywołana np. erupcją wulkanu. Pochodzące z języka japońskiego słowo tsunami dosłownie oznacza „falę portową” (tsu – port, nami – fala), co dobrze oddaje jej charakter – mimo że powstaje daleko od brzegu, jej niszczycielska siła ujawnia się dopiero na wybrzeżu.

Fale tsunami rozchodzą się pierścieniowo od miejsca wzbudzenia, z ogromną prędkością – nawet do 900 km/h. Na otwartym morzu ich przejście może być niemal niezauważalne – mają długość kilkuset kilometrów, ale wysokość zaledwie kilkudziesięciu centymetrów. Dopiero gdy zbliżają się do brzegu, ulegają spiętrzeniu i mogą osiągać wysokość kilkudziesięciu metrów, zalewając i niszcząc przybrzeżne miejscowości.

Wyróżnia się trzy typy tsunami:

• lokalne, docierające do brzegu w ciągu 30 minut,
• regionalne, osiągające wybrzeże do 5 godzin od powstania,
• ponadregionalne, których fale mogą przebyć tysiące kilometrów i zagrażać obszarom po obu stronach Pacyfiku.

Tsunami najczęściej występuje w rejonie Oceanu Spokojnego, gdzie zlokalizowane są liczne płyty tektoniczne. Historia zna wiele tragicznych przypadków, takich jak fala z 26 grudnia 2004 roku, która po trzęsieniu ziemi na Oceanie Indyjskim zabiła blisko 294 tys. osób (m.in. mieszkańców Sumatry), czy tsunami po wybuchu Anak Krakatau w 2018 roku. Niezwykle spektakularnym przypadkiem było megatsunami w zatoce Lituya na Alasce w 1958 roku – fala powstała w wyniku trzęsienia ziemi, rozprysnęła się na wysokości 524 m.