Sianko pod obrusem - skąd wzięła się ta świąteczna tradycja?

Sianko pod obrusem to bożonarodzeniowa tradycja kultywowana od lat. W wielu polskich domach pod biały obrus wkłada się garść siana. Niekiedy też układa się je na talerzyku, na którym spocząć mają opłatki. Warto wyjaśnić, skąd wziął się ten zwyczaj. Zwłaszcza, że jego historia jest dłuższa, niż mogłoby się nam wydawać! Okazuje się, że źródła tej tradycji sięgają jeszcze czasów przedchrześcijańskich. Jest to więc coś, co przejęliśmy od naszych przodków, choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Więcej na temat zwyczaju układania sianka pod obrusem przeczytacie w dalszej części naszego artykułu.

Sianko pod obrusem to ofiara dla dawnych bóstw

Dziś najczęściej możemy usłyszeć, że sianko pod obrusem symbolizuje ubóstwo szopki, w której na świat przyszedł Chrystus. To wytłumaczenie jest jednak wtórne wobec pierwotnego zwyczaju. Chrześcijaństwo anektowało pogańskie tradycje nadając im nowe znaczenia. Nim monoteistyczna wiara rozprzestrzeniła się na naszych terenach, ludzie obchodzili Szczodre Gody, czyli święto przesilenia zimowego. Od tej uroczystości wywodzi się wiele dzisiejszych bożonarodzeniowych zwyczajów, w tym sianko pod obrusem.

Podczas uczty z okazji Szczodrych Godów pod obrus wkładano siano, które miało pełnić rolę ofiary dla bóstw płodności, wzrostu i wegetacji. Ludy słowiańskie czciły w ten sposób między innymi Welesa, Mokoszya czy Świętowita. Dziś ilość sianka pod obrusem jest symboliczna, lecz wówczas rozsypywano go dużo na stole i wokół niego. Miało to zapewnić obfite plony i zapewnić dobrobyt rodzinie.

Siana używano też podczas świątecznych wróżb - domownicy wyciągali źdźbła: zielone oznaczało zdrowie, dostatek to z kłosem, zaś suche zwiastowało kłopoty w nadchodzącym roku.