Jak kreatywność wpływa na mózg według najnowszych badań?
Oddawanie się zajęciom kreatywnym takim jak taniec, malarstwo, a nawet granie w niektóre gry komputerowe opóźnia starzenie się mózg ['INTERNAL URLS']. W artykule opublikowanym w czasopiśmie „Nature Communications” opisano międzynarodowe badanie, w którym uczestniczyły także badaczki z Uniwersytetu Humanistycznospołecznego. Naukowcy analizowali, jak różne formy twórczej aktywności – od tanga, przez muzykę i sztuki wizualne, po gry akcji – przekładają się na tak zwany wiek mózgu. Okazało się, że osoby zaangażowane w kreatywne pasje mają wolniej starzejące się struktury mózgowe niż ci, którzy z takimi aktywnościami mają niewielki kontakt.
Jakie aktywności twórcze „odmładzają” mózg i kogo przebadano?
Zespół badawczy zebrał dane neuroobrazowe oraz odpowiedzi z ankiet od ponad 1,4 tysiąca osób z trzynastu państw, między innymi z Turcji, Włoch, Kuby, Argentyny, Kanady, Niemiec i Polski. W grupie tej znaleźli się zarówno doświadczeni tancerze tanga, muzycy i artyści wizualni, jak i użytkownicy gier akcji, w tym osoby dopiero uczące się grania w wybrane tytuły. Uniwersytet Humanistycznospołeczny zwraca uwagę, że kreatywność rozumiana jako tworzenie nowych rozwiązań z pomocą wyobraźni może być pobudzana nie tylko przez muzykę czy sztukę, ale także przez niektóre gry wideo. Przykładem są gry strategiczne wymagające opracowywania własnych taktyk, nieszablonowego podejścia do problemów i budowania indywidualnego stylu rozgrywki. Wszystkie analizowane formy aktywności łączyło to, że wymagały one uruchamiania wyobraźni i generowania nowych pomysłów.
Czym jest „wiek mózgu” i co pokazały obliczenia naukowców?
Badacze skorzystali z zaawansowanych modeli obliczeniowych określanych jako zegary mózgu, które na podstawie obrazów struktur mózgowych szacują ich wiek biologiczny. Następnie porównano go z rzeczywistym wiekiem uczestników, aby wyliczyć tak zwaną lukę wieku mózgu, czyli różnicę między tymi wartościami. Wiadomo, że większa luka wieku mózgu wiąże się z przyspieszonym starzeniem, obserwowanym między innymi w niektórych zaburzeniach neurologicznych i psychiatrycznych oraz u osób narażonych na niekorzystne warunki fizyczne i społeczne czy niezdrowy styl życia. W opisywanym projekcie wykazano, że twórcza aktywność – niezależnie od jej dziedziny – powiązana jest z mniejszą luką wieku mózgu. Innymi słowy, regularne działania kreatywne sprzyjają temu, by mózg zachowywał się jak młodszy, niż wskazuje na to metryka.
Jakie zmiany w mózgu powiązano z kreatywnością?
Autorzy badania zauważyli, że doświadczenia twórcze zwiększały plastyczność obszarów mózgu szczególnie podatnych na starzenie oraz tych, które biorą udział w procesach kreatywnych. - Badanie wykazało, że doświadczenia kreatywne są powiązane ze zwiększoną lokalną i globalną efektywnością w sieciach mózgowych (szczególnie w obszarach czołowo-ciemieniowych), co przekłada się na bardziej wydajne przetwarzanie informacji w tych kluczowych regionach - tłumaczy psycholożka dr Natalia Kowalczyk-Grębska, której praca doktorska obroniona na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym stanowiła wkład do nowych badań. Naukowcy wskazują, że aktywności takie jak taniec, muzyka, sztuki wizualne czy gry komputerowe pomagają chronić połączenia nerwowe, które wraz z wiekiem są szczególnie narażone na osłabienie. Badanie sugeruje, że kreatywne hobby wspiera między innymi kontrolę ruchów, koordynację oraz koncentrację uwagi.
Czy wystarczy krótki kontakt z kreatywnością i co z tego wynika dla zdrowia publicznego?
Analizy pokazały, że osoby od lat rozwijające swoje umiejętności w dziedzinach twórczych mają wyraźnie wolniejsze tempo starzenia się mózgu niż uczestnicy o krótszym stażu w takich aktywnościach. Jednocześnie zaobserwowano, że pozytywny efekt pojawia się także przy krótszym doświadczeniu – opóźnione starzenie się mózgu widoczne było we wszystkich badanych grupach, zarówno wśród ekspertów, jak i osób mniej zaawansowanych. - Te wyniki wskazują, że warto regularnie sięgać do pokładów kreatywności, czy to poprzez taniec, czy malowanie, czy zagłębianie się w świat gier komputerowych. Takie aktywności wiążą się z wolniejszym starzeniem się mózgu, a więc mogą być jednym z prostych, codziennych sposobów wspierania zdrowia mózgu i – pośrednio – naszego dobrostanu - mówi dr hab. Aneta Brzezicka, prof. Uniwersytetu Humanistycznospołecznego, cytowana w prasowym komunikacie. Jak podkreśla, wnioski z projektu mają znaczenie nie tylko dla jednostek, ale także dla systemu ochrony zdrowia i edukacji. - Sugerują potrzebę włączenia działań twórczych (np. artystycznych, muzycznych) do programów edukacyjnych i systemów opieki zdrowotnej jako obiecującego narzędzia wspierania zdrowia mózgu i dobrostanu społeczeństwa - podsumowuje prof. Aneta Brzezicka.
