11 lipca – Dzień Pamięci o ofiarach zbrodni wołyńskiej
Decyzją Sejmu RP, 11 lipca został ustanowiony jako Dzień Pamięci o Polakach – ofiarach ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Data ta nie jest przypadkowa. 11 lipca 1943 roku, podczas tzw. „krwawej niedzieli”, Ukraińska Powstańcza Armia zaatakowała 150 polskich miejscowości, mordując około 8 tysięcy cywilów.
W skoordynowanym akcie przemocy, który miał miejsce w powiatach włodzimierskim, horochowskim, kowelskim i łuckim, dochodziło do brutalnych egzekucji przy użyciu siekier, wideł czy noży. Było to apogeum ludobójstwa prowadzonego przez ukraińskich nacjonalistów od początku 1943 r. do wiosny 1945 r. Szacuje się, że na Wołyniu i w Galicji Wschodniej życie straciło około 100 tysięcy Polaków.
Centralne uroczystości w Warszawie
Główne obchody odbywają się w Warszawie, gdzie organizatorem jest Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Uczestniczy w nich m.in. wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz.
Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą o godzinie 10 w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w intencji ofiar oraz żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Następnie, o godzinie 12, pod Pomnikiem Ofiar Ludobójstwa na Skwerze Wołyńskim odbył się apel pamięci i złożenie wieńców. Dalsza część obchodów miała miejsce pod Pomnikiem 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.
Msze i wydarzenia towarzyszące zaplanowano również w wielu innych miejscowościach w całym kraju.
Uroczystości z prezydentem i muzealne plany w Chełmie
W Chełmie obchody rozpoczęła wieczorna msza św. w Bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Następnie uczestnicy przeszli na teren przyszłego Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej, gdzie obecny miał być prezydent elekt Karol Nawrocki.
W ramach wydarzenia przedstawiciele samorządu podpisali dokumenty przygotowujące do przetargu na modernizację budynków przeznaczonych pod muzeum. W sobotę odbędzie się III Bieg Pamięci Ofiar Wołynia oraz prezentacja książki dokumentującej losy uchodźców z Wołynia. W niedzielę lokalne stowarzyszenie „Pamięć i Nadzieja” organizuje uroczystości przy pomniku Piety Wołyńskiej.
Spór o przyszłość Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej
Muzeum w Chełmie miało powstać w dawnych carskich budynkach przy ul. Hrubieszowskiej, które miasto kupiło dzięki 4 mln zł dotacji z rezerwy Premiera RP. Całkowity koszt inwestycji szacowano na 180 mln zł, z czego 162 mln zł miało pochodzić z Ministerstwa Kultury. Miasto miało przygotować koncepcję i dokumentację techniczną, a resort kultury zrealizować inwestycję.
Choć umowę zawarto w listopadzie 2023 roku, w styczniu 2024 roku została wypowiedziana przez ministerstwo, tłumaczące brakami budżetowymi. Władze Chełma wniosły sprawę do sądu, czekając na wyznaczenie terminu rozprawy.
Karol Nawrocki: Muzeum jest niezbędne dla prawdy i pojednania
Prezydent elekt Karol Nawrocki wielokrotnie podkreślał znaczenie budowy muzeum jako elementu budowania prawdy historycznej i polsko-ukraińskiego pojednania.
- Polska potrzebuje tego muzeum i tego miejsca, aby budować świadomość prawdy o zachowaniu ukraińskich nacjonalistów, ale też, by nie pozwolić zapomnieć o ponad 120 tys. ofiar tych, którzy byli przed nami — mówił podczas kampanii prezydenckiej w Chełmie.
Oprac. Jakub Sadkowski, źródło: PAP
