Rycerze czy korsarze? Nowe muzeum na Malcie odsłania nieznane oblicze Zakonu Maltańskiego

Przez ponad 250 lat temu Malta był jednym z najważniejszych ośrodków korsarstwa na Morzu Śródziemnym. Obok Algierii i Trypolisu stanowiła kluczową bazę wypadową dla morskich rabunkowych rajdów. Wynikało to ze strategicznego położenia tego wyspiarskiego kraju w centralnej części Morza Śródziemnego, które pozwalało kontrolować główne szlaki żeglugowe. W przeciwieństwie do piratów, korsarze działali na podstawie oficjalnych upoważnień, dzięki czemu ich działalność była legalna i niezwykle dochodowa.

Maltański Zakon Joannitów i narodziny korsarstwa

Kiedy w 1530 roku na Malcie osiedlił się Zakon Joannitów, szybko stał się patronem tego rodzaju przedsięwzięć. Z czasem przekształcił lokalne korsarstwo w ściśle zorganizowany system. Kapitanowie "zbójeckich" statków uzyskiwali listy kaperskie - oficjalne zezwolenia na atakowanie floty należącej do wrogich państw, zwłaszcza Imperium Osmańskiego i północnoafrykańskich potęg. Korsarze byli zobowiązani do pływania pod banderą Zakonu i odprowadzania części łupów w formie podatku, co zapewniało stałe dochody zarówno rycerzom, jak i maltańskiej gospodarce.

Religijne i strategiczne znaczenie korsarstwa

Działania korsarzy Zakonu Joannitów stanowiły odpowiedź na podobne przedsięwzięcia Imperium Ottomańskiego w regionie. Zakon przedstawiał je jako element religijnej wojny z „niewiernymi”, nadając im rangę misji obrony chrześcijaństwa. W dziejach Morza Śródziemnego praktyka ta, znana jako Corto Maltese - korsarstwo maltańskie, uznawana jest za jeden z czynników, które przyczyniły się do osłabienia gospodarczego państw muzułmańskich i wzmocnienia militarnej dominacji Europy. To z kolei ułatwiło ekspansję europejskiego handlu i kolonizacji w kolejnych stuleciach.

Wieża św. Tomasza jako siedziba muzeum

Aby opowiedzieć tę historię, otwarto Muzeum Piractwa i Korsarstwa w odrestaurowanej, XVII-wiecznej wieży obronnej św. Tomasza. Miejsce wybrano nieprzypadkowo. Była to jedna z sześciu powiązanych ze sobą konstrukcji obronnych na wybrzeżu Malty, wzniesionych za panowania francuskiego wielkiego mistrza Zakonu Alofa de Wignacourta jako odpowiedź na ataki Imperium Osmańskiego w 1614 roku. Wieża była nie tylko największą tego typu budowlą, lecz także dzięki swojemu położeniu w Marsaskala umożliwiała kontrolę nad Zatoką św. Tomasza i Zatoką Marsaskala - miejscami częstych lądowań muzułmańskich korsarzy.

Finansowanie i rozwój muzeum

Wnętrza muzeum wypełniają interaktywne eksponaty - w tym modele statków pirackich w technologii 360°, multisensoryczne instalacje, pokazy audiowizualne oraz rzadkie artefakty. Zwiedzający mogą dowiedzieć się m.in., ile osmańskich statków zdobyli korsarze Zakonu, jaka była ich skuteczność oraz gdzie przebiegała wówczas „morska autostrada” Morza Śródziemnego. Ekspozycja przedstawia dokonania zarówno maltańskich korsarzy, jak i piratów berberyjskich służących Imperium Osmańskiemu, a także rolę wieży św. Tomasza podczas francuskiej blokady w 1798 roku.

Powstanie muzeum zostało w głównej mierze sfinansowane ze środków Unii Europejskiej w wysokości 3,39 mln euro.

Jest ono otwarte codziennie w godzinach 10-16:30

Strona internetowa muzeum