Demontaż Okrągłego Stołu i decyzja prezydenta
W czwartek w Pałacu Prezydenckim zdemontowano Okrągły Stół, który ma trafić do Muzeum Historii Polski jako element stałej ekspozycji planowanej do otwarcia w 2027 roku. Prezydent Karol Nawrocki uzasadniał swoją decyzję, podkreślając, że Polska jako państwo suwerenne i ambitne nie powinna ograniczać się do idealizowania Okrągłego Stołu. Zaznaczył, że choć jest on ważnym elementem debaty historycznej, nie powinien być obiektem szczególnego hołdu w Pałacu Prezydenckim.
- Chciałbym z dumą powiedzieć, i mam nadzieję, że nie przedwcześnie - dziś, szanowni państwo, skończył się w Polsce postkomunizm. Niech żyje wolna Polska - powiedział prezydent.
Reakcja marszałka Sejmu
Marszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty, pytany przez dziennikarzy, podkreślił, że dla niego Okrągły Stół pozostaje „symbol porozumienia, kompromisu i współpracy wszystkich Polek i Polaków ponad podziałami”. Jego zdaniem decyzja prezydenta oraz sposób jej uzasadnienia oznaczają odejście od dotychczasowego języka dialogu i poszukiwania kompromisu w życiu publicznym.
- Absolutnie kanciaste słowa pana prezydenta Nawrockiego traktuję jako zerwanie porozumienia, zerwanie języka współpracy, zerwanie szukania zasad kompromisu. Od dzisiaj pan prezydent Nawrocki proponuje nową erę kontaktów w Polsce - ocenił marszałek Sejmu. - Panie prezydencie, oddaje pan dzisiaj okrągły stół do muzeum jako symbol postkomunizmu. Mam dla pana złą informację, gdyż razem z tym stołem, przy tym założeniu, powinien pan również do tego muzeum się udać – dodał.
Propozycja przeniesienia Okrągłego Stołu do Sejmu
Czarzasty przypomniał, że decyzje podjęte w 1989 roku wyznaczyły demokratyczny kierunek rozwoju Polski. Jak zaznaczył, „zerwanie tych wszystkich zasad, które do tej pory budowały Polskę po transformacji, jest bardzo złym sygnałem”. Jednocześnie zaproponował, aby Okrągły Stół został przejęty przez Sejm.
- Ja okrągłego stołu się nie wstydzę. W związku z tym mam taką propozycję: jako Sejm przejmiemy Okrągły Stół. Przejmiemy ten symbol jedności, porozumienia i rozsądku do Sejmu. Bo Sejm powinien być i jest miejscem dialogu. Bez względu na to, skąd kto przychodzi i dokąd kto chce iść. Jest miejscem dialogu. Kłócimy się, spieramy się, ale rozmawiamy ze sobą - oświadczył Czarzasty.
Historyczne tło i znaczenie Okrągłego Stołu
Obrady Okrągłego Stołu rozpoczęły się 6 lutego 1989 roku w Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie, a porozumienia podpisane 5 kwietnia tego samego roku odegrały kluczową rolę w demontażu systemu komunistycznego i zapoczątkowały przemiany polityczne nie tylko w Polsce, lecz także w całej Europie Środkowej. Były one efektem rozmów prowadzonych od połowy sierpnia 1988 roku, w czasie narastających strajków i protestów społecznych. Ich symbolicznym początkiem było spotkanie z 31 sierpnia 1988 roku pomiędzy gen. Czesławem Kiszczakiem a Lechem Wałęsą, z udziałem m.in. biskupa Jerzego Dąbrowskiego i Stanisława Cioska.
Jak przypomniała Kancelaria Prezydenta RP, Sala Okrągłego Stołu została zaaranżowana w Pałacu Prezydenckim w 2004 roku, za prezydentury Aleksandra Kwaśniewskiego. Początkowo zakładano ekspozycję stołu wraz z nagłośnieniem i tabliczkami z nazwiskami uczestników rozmów. Później, w czasie prezydentury Lecha Kaczyńskiego, północną ścianę sali uzupełniono o fotografie dokumentujące obchody 20. rocznicy obrad z udziałem ówczesnego prezydenta.
