Postulat wsparcia dla pokolenia „bez świadczeń”
Coraz głośniej mówi się o potrzebie uzupełnienia systemu świadczeń o nowy komponent – „800 plus dla seniorów”. Chodzi o tych, którzy wychowywali dzieci, zanim państwo zaczęło wspierać rodziny dodatkami, becikowym czy 500 plus. Petycja w tej sprawie, skierowana do resortu pracy, a także później do Prezydenta RP, argumentuje, że rodzice z poprzednich dekad zasługują na taką samą pomoc, jak młode pokolenia.
Seniorzy domagają się rekompensaty
W petycji można przeczytać o konkretnych krzywdach – o latach bez pomocy państwa, o wychowywaniu dzieci w trudnych realiach PRL-u, a potem transformacji, gdy świadczenia były symboliczne lub ich brakowało. „
Postulat przewiduje wypłatę 800 zł miesięcznie dodatku do emerytury za każde dziecko, które dziś pracuje i płaci podatki w Polsce. W opinii wnioskodawców to społecznie sprawiedliwe – państwo zyskało na pracy tych dzieci, a rodzice przez dekady sami ponosili koszty ich wychowania.
Prawo nie działa wstecz? Ale czasem działa…
Zgodnie z zasadą „lex retro non agit” – prawo nie działa wstecz. Jednak przykład nowelizacji przepisów dotyczących zaliczania pracy na tzw. śmieciówkach do stażu pracy pokazuje, że jeśli rząd chce, może cofnąć działanie ustawy. Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk potwierdziła, że projekt obejmie również wcześniejsze okresy zatrudnienia.
To wzmacnia nadzieję, że także świadczenia dla seniorów można by objąć rewizją systemową, zwłaszcza że – jak zaznaczył Naczelny Sąd Administracyjny – społeczna sprawiedliwość i równość są filarami demokratycznego państwa.
Wątpliwości i wyzwania
Problemem pozostaje jednak weryfikacja uprawnień: jak udowodnić, że ktoś rzeczywiście wychował dziecko? Czy wystarczy oświadczenie dorosłego potomka? A co w przypadku rodzin niepełnych, adopcyjnych, zmarłych dzieci lub emigracji? To otwiera szereg problemów administracyjnych i prawnych.
800 plus także dla 50-latków?
Osobny głos w debacie to postulat świadczenia również dla obecnych 50-latków, których dzieci były już pełnoletnie w 2016 roku, gdy ruszył program 500 plus.
– Rodziny z naszej generacji nie dostały nic. Wszystko opłacaliśmy z własnych pensji – argumentują.
Resort odpowiada bez konkretów
Ministerstwo Rodziny w odpowiedzi z 2023 r. ograniczyło się do przedstawienia obecnych zasad przyznawania 500/800 plus i wskazania, że ustawa nie przewiduje dodatków do emerytur. Odpowiedź nie zawierała odniesienia do sedna sprawy – nie odniosła się do postulatu „pokolenia pominiętych”.
Kto miałby ustalać prawo do 800+ dla seniorów?
Jeśli projekt miałby ruszyć, niezbędna byłaby współpraca ZUS z urzędami skarbowymi. To one mogłyby potwierdzić, że dzieci emerytów rzeczywiście mieszkają i płacą podatki w Polsce. Inicjatywa wymagałaby też jasnych regulacji, unikających uznaniowości.
Opracował: Dawid Piątkowski, źródło: Infor
