Rewolucja w pracach domowych? IBE wycofuje rekomendacje i zapowiada ponowną analizę!

Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) zaskoczył opinię publiczną, wycofując się z opublikowanych rekomendacji dotyczących zmian w sposobie zadawania i oceniania prac domowych. Decyzja ta nastąpiła po tym, jak IBE opublikował w poniedziałek na swojej stronie internetowej rekomendacje zmian w rozporządzeniu w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, opracowane przez Zespół Ekspertów ds. Prac Domowych.

IBE wycofuje rekomendacje dotyczące prac domowych. Co się stało?

Zgodnie z informacjami podanymi przez IBE, decyzja o ponownej analizie rekomendacji jest efektem uzyskania informacji o "niezgodnym ze standardami instytutu sposobie procedowania ww. projektu". Instytut przeprosił ekspertów za zaistniałą sytuację i zapowiedział powtórzenie procedury uzgodnienia treści i uzyskania akceptacji projektu.

„Dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych – Państwowego Instytutu Badawczego zdecydował o ponownej analizie rekomendacji odnośnie możliwych zmian w sposobie zadawania czy oceniania prac domowych. Decyzja ta jest efektem uzyskania informacji o niezgodnym ze standardami Instytutu sposobie procedowania ww. projektu. IBE-PIB przeprasza wszystkich ekspertów za zaistniałą sytuację”

- czytamy w oświadczeniu.

IBE poinformował, że procedura uzgodnienia treści i uzyskania akceptacji projektu przez zaangażowanych w ten proces ekspertów zostanie powtórzona, a bezpośredni nadzór nad tym procesem obejmie dyrektor Instytutu. Podano, że następnie zweryfikowane propozycje zostaną ponownie przesłane do resortu edukacji.

Nowe przepisy dotyczące prac domowych w szkołach podstawowych. Jak jest teraz?

Od 1 kwietnia 2024 r. obowiązują przepisy ograniczające zadawanie prac domowych w podstawówkach. Zgodnie z nimi w klasach I-III szkół podstawowych nie zadaje się prac domowych pisemnych i praktyczno-technicznych z wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą. W klasach IV-VIII prace domowe mogą być zadawane, ale nie są obowiązkowe, a zamiast oceny uczeń ma otrzymać informację, co zrobił dobrze, a co wymaga poprawy. W marcu tego roku ministra edukacji Barbara Nowacka zapowiedziała ocenę wprowadzonych przepisów.

Na prośbę ministry IBE zbadał, jak sprawdziły się nowe przepisy dotyczące zadawania prac domowych. Z raportu IBE o nowych przepisach wynika m.in., że ponad 60 proc. dyrektorów szkół i ponad 50 proc. nauczycieli uważa, że dzieci mają teraz więcej czasu na odpoczynek, zabawę i aktywność fizyczną. 52 proc. nauczycieli ocenia, że wprowadzone zmiany zmniejszyły obciążenia uczniów obowiązkami edukacyjnymi, a w ocenie dyrektorów szkół nowe zasady prac domowych zmniejszyły stres uczniów: o 41 proc. w klasach IV-VIII i o 31 proc. w klasach I-III. Eksperci ustalili jednak, że według ponad dwóch trzecich nauczycieli osłabła motywacja uczniów do odrabiania prac domowych i ich samodzielność w procesie uczenia się. 80 proc. nauczycieli przyznaje, że nawet jeśli zadaje prace domowe, to ich nie sprawdza lub robi to sporadycznie. Efektem prac IBE miały być też rekomendacje zmian w rozporządzeniu w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów opracowane przez ekspertów.

Co zawierały wycofane rekomendacje IBE?

Zanim rekomendacje zostały wycofane, zawierały propozycję wprowadzenia do ustawy Prawo oświatowe definicji pojęcia „pracy własnej uczennicy lub ucznia” jako nowej kategorii dydaktycznej.

„Przez pracę własną uczennicy lub ucznia rozumie się zadania pisemne, praktyczno-techniczne lub inne o charakterze poznawczym, zlecone przez nauczycielkę lub nauczyciela i wykonywane przez uczennicę lub ucznia po zakończeniu zajęć dydaktycznych, we własnym tempie i wybranymi przez siebie metodami, służące utrwalaniu, rozwijaniu lub praktycznemu zastosowaniu treści realizowanych na lekcji”

– podano.

Podkreślano, że prace te powinny mieć charakter twórczy i rozwojowy oraz wspierać kształtowanie etycznych postaw związanych z samodzielnym pozyskiwaniem i wykorzystywaniem wiedzy. Nie obejmowałyby materiału, który nie został zrealizowany na zajęciach.

W rekomendacjach dla klas I-III szkoły podstawowej IBE proponował, aby nauczyciele co do zasady nie zadawali prac własnych. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne byłyby jedynie krótkie ćwiczenia usprawniające motorykę małą, pod warunkiem że miałyby charakter twórczy lub praktyczny i nie ograniczałyby się do powtarzalnych, schematycznych czynności. W klasach IV-VIII zadawane prace własne nadal byłyby nieobowiązkowe i nie podlegałyby ocenie bieżącej. 

Dlaczego IBE zdecydowało się na ponowną analizę?

Decyzja IBE o ponownej analizie rekomendacji budzi pytania o powody takiej decyzji. Jak wspomniano, oficjalnym powodem jest "niezgodny ze standardami Instytutu sposób procedowania ww. projektu". Należy jednak pamiętać, że temat prac domowych jest bardzo delikatny i budzi wiele emocji zarówno wśród uczniów, rodziców, jak i nauczycieli.

Co dalej z pracami domowymi?

Na ostateczne decyzje w sprawie prac domowych trzeba będzie jeszcze poczekać. IBE zapowiedział, że po ponownej analizie zweryfikowane propozycje zostaną przesłane do MEN. Dopiero wtedy będzie można mówić o konkretnych zmianach w przepisach.