Tysiące zgłoszeń w czasie ciszy wyborczej
W okresie od 30 maja do 2 czerwca Ośrodek Analizy Dezinformacji Instytutu NASK (OAD NASK) otrzymał 3219 zgłoszeń dotyczących naruszeń związanych z wyborami prezydenckimi. Najwięcej przypadków (ponad 2 tysiące) miało miejsce 1 czerwca – w dniu ciszy wyborczej przed drugą turą głosowania.
Zgłoszenia dotyczyły m.in. publikowania dezinformujących treści o rzekomym unieważnieniu wyborów, krytyki konkretnych kandydatów, a także używania sugestywnych haseł i grafik, które w subtelny sposób agitowały za określonym kandydatem.
„Bazarki” – nowe oblicze agitacji wyborczej
Dużą część nielegalnej agitacji stanowiły tzw. bazarki – specyficzne oznaczenia i symbole przypisywane kandydatom, które jednoznacznie ich identyfikowały. Jak tłumaczy NASK, internauci wykorzystywali np. określenia takie jak „tuńczyk”, „wrotki” czy „gaśnica”, by omijać zakaz agitacji.
Choć symbolika ta nie zawierała bezpośredniego nazwiska, była powszechnie zrozumiała i stanowiła jasne wskazanie preferencji wyborczych. NASK zgłaszał te przypadki do administratorów platform, lecz reakcje serwisów społecznościowych były niespójne, a wiele wpisów pozostawało aktywnych. Sprawy zgłoszono także na policję.
Cisza wyborcza – wzmożony monitoring i dezinformacja
W ramach programu „Parasol Wyborczy” NASK prowadził monitoring prawie 3 tys. domen oraz kont w mediach społecznościowych. Obserwowane były platformy takie jak:
- Facebook,
- X,
- Instagram,
- Threads,
- TikTok,
- YouTube,
- Telegram,
- Wykop,
- Bluesky,
- LinkedIn.
W przestrzeni informacyjnej dominowały fałszywe narracje:
- sugerujące fałszerstwa wyborcze,
- zapowiadające tzw. „wariant rumuński” (unieważnienie wyniku),
- antypaństwowe – podważające zaufanie do instytucji,
- atakujące wizerunki konkretnych kandydatów.
Inne incydenty podczas wyborów i działania NASK
NASK odnotował również przypadki:
- udostępniania zdjęć kart do głosowania z zaznaczonym wyborem,
- nielegalnego wykorzystania wizerunku dziecka przez influencera z TikToka – materiał został usunięty po interwencji zespołu Dyżurnet,
- ataków DDoS na strony komitetów wyborczych – mających na celu wywołanie chaosu i destabilizację procesów informacyjnych.
- Instytut zaznaczył, że nie prowadzi dochodzeń ws. ingerencji zagranicznych, lecz w przypadku podejrzeń przekazuje ustalenia odpowiednim służbom.
OBWE krytycznie o działaniach informacyjnych państwa
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) w swoim oświadczeniu wskazała na ograniczoną skuteczność działań Ministerstwa Cyfryzacji i NASK, m.in. z powodu braku koordynacji, niespójnych reakcji platform oraz niewystarczającego informowania opinii publicznej.
Podkreślono także, że Polska powinna wcześniej wyznaczyć koordynatora ds. cyfrowych – obowiązek ten nałożony jest przez unijny Digital Services Act (DSA). Funkcję objął dopiero 13 maja prezes UKE.
Oprac. Jakub Sadkowski, źródło: PAP
