Jakie zmiany czekają szkolnictwo wyższe?
Na Uniwersytecie Warszawskim odbyła się konferencja poświęcona roli innowacji w kształtowaniu przyszłości szkolnictwa wyższego. Wydarzenie to było współorganizowane przez Europejski Bank Inwestycyjny. Rektor Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Alojzy Nowak, podkreślił, że obecnie środki na wsparcie uczelni i badań są mniejsze niż rok temu. „Dlatego instytucja taka jak Europejski Bank Inwestycyjny jest potrzebna i pomocna, ponieważ możemy się od niej nauczyć, jak zarządzać, jak uzyskać kredyt, jak wspierać nasze instytucje i jak przygotować program spłaty tych pieniędzy” – stwierdził prof. Nowak.
Edukacja jako klucz do konkurencyjności
Dyrektor Departamentu Kredytowania Sektora Publicznego Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Gilles Badot, zaznaczył, że edukacja jest kluczowa dla Unii Europejskiej. „Dzięki niemu wspólny rynek europejski staje się jeszcze bardziej konkurencyjny w perspektywie długoterminowej (...). Edukacja i szkolenia pozostają zatem jednymi z najskuteczniejszych narzędzi wspierających rozwój ludzki, integrację społeczną i konkurencyjność” – przekonywał Badot.
Nowe wyzwania i zmieniająca się rola uczelni
Dr hab. Dominik Antonowicz, kierownik Katedry Badań nad Nauką i Szkolnictwem Wyższym na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, przedstawił prognozy dotyczące przyszłości uczelni. Zwrócił uwagę na zmieniającą się strukturę studentów, gdzie rośnie liczba starszych osób oraz na ewolucję form kształcenia w kierunku krótszych, modułowych kursów. Przypomniał również o problemie rezygnacji ze studiów, znanym jako drop-out.
Antonowicz zauważył, że dyplomy mogą stracić na znaczeniu, a uczelnie mogą zacząć pełnić rolę certyfikującą umiejętności zdobyte poza tradycyjnym systemem edukacji. „Trudno oczekiwać, patrząc na trendy europejskie, że zwiększy się bezwarunkowe dofinansowanie uniwersytetów. Myślę, że okres złotego wieku finansowania uniwersytetów mamy już za sobą w Europie, a to powoduje pewne napięcia i wyzwania strukturalne” – dodał Antonowicz.
Scenariusze przyszłości dla uczelni
Antonowicz przedstawił trzy możliwe scenariusze dla przyszłości szkolnictwa wyższego: pozytywny, negatywny i najbardziej pesymistyczny. W najlepszym przypadku, uczelnie będą w stanie się adaptować i dostosowywać do nowych wymagań społecznych i ekonomicznych. W negatywnym scenariuszu, finansowanie pozostanie na niskim poziomie, co utrudni przyciąganie talentów i radzenie sobie z kryzysami.
Najbardziej pesymistyczny scenariusz zakłada pojawienie się alternatyw dla tradycyjnych uczelni, które skuteczniej przyciągną studentów i oferują bardziej atrakcyjne badania. Może to prowadzić do przymusowych fuzji lub likwidacji niektórych jednostek szkolnictwa wyższego. „Uczelnie, które się nie zmieniają (...) mogą się stać ofiarami tego trendu” – podsumował Antonowicz.
