Rącznik pospolity (Ricinus communis) to roślina, która zachwyca egzotycznym wyglądem i imponującymi rozmiarami. Często spotykana jest w parkach, ogrodach botanicznych, a coraz częściej także jako roślina ozdobna w przydomowych ogródkach. Niewielu jednak wie, że może być śmiertelnie niebezpieczna. Mimo swoich walorów estetycznych, rącznik pospolity jest jedną z najbardziej trujących roślin na świecie, a jego toksyczność przewyższa nawet cyjanek!
Rącznik pospolity - charakterystyka rośliny
Rącznik pospolity zwany także kleszczowiną pospolitą charakteryzuje się dużymi, dłoniastymi liśćmi, które są podzielone na 5-12 klap i mają charakterystyczny, błyszczący wygląd. Często są zabarwione na czerwono lub purpurowo, a także intensywnie czerwonymi, grubymi i pustymi w środku łodygami, oraz kolczastymi owocami, i to właśnie w ich wnętrzu znajdują się trujące nasiona. Wysokość rośliny to od 1 do 5 metrów.
Zobacz także: Ta roślina była hitem PRL-u. Zasadź ją teraz, a będzie kwitnąć aż do jesieni
Rącznik pospolity - dlaczego jest tak niebezpieczny?
Rącznik pochodzi z Afryki i Azji, ale dziś rośnie również w Polsce - głównie jako roślina ozdobna. Jednak każda jego część zawiera toksyny, a najniebezpieczniejsze są nasiona. Choć wyglądają jak niewinne, skrywają w sobie rycynę - białko, które należy do najbardziej zabójczych znanych człowiekowi trucizn. Dla porównania: cyjanek potasu działa bardzo szybko i zabija w dużych dawkach. Rycyna natomiast jest około 6 tysięcy razy silniejsza od cyjanku, jeśli chodzi o toksyczność na poziomie molekularnym. Już jedno do dwóch nasion może być dawką śmiertelną dla dorosłego człowieka, jeśli zostaną połknięte. Co więcej, nie istnieje specyficzne antidotum na rycynę. Objawy zatrucia pojawiają się po kilku godzinach i obejmują wymioty, biegunkę, krwawienia wewnętrzne, odwodnienie i w konsekwencji - niewydolność narządów. Mimo swojej toksyczności, rącznik ma też zastosowania i to nie tylko ozdobne. To właśnie z jego nasion wytwarza się olej rycynowy - znany środek przeczyszczający, stosowany również w kosmetyce i farmacji. W procesie produkcji toksyczna rycyna jest jednak starannie usuwana, a sam olej jest bezpieczny w użyciu. Rącznik pospolity może zdobić ogród, ale warto wiedzieć, że ta piękna roślina jest zarazem śmiertelnie niebezpieczna. Traktuj ją z ostrożnością, zwłaszcza jeśli w domu są dzieci lub zwierzęta.
