UOKiK stawia zarzuty wobec trzech banków. Chodzi o wakacje kredytowe

Jak przekazał Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, prezes UOKiK monitoruje praktyki banków dotyczące udzielania wakacji kredytowych i informowania o nich - w toku są postępowania wyjaśniające wobec 17 banków.

"Na bieżąco występujemy do poszczególnych banków o usuwanie identyfikowanych nieprawidłowości. Mamy już wymierne efekty tych działań – wyeliminowaliśmy m.in. straszenie konsumentów negatywnymi konsekwencjami wpisu do BIK czy wymaganie wniosku o wakacje kredytowe z wyprzedzeniem" - wskazał cytowany w poniedziałkowej informacji prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Dodał, że po wezwaniach urzędu większość banków pozostawia konsumentom wybór, czy chcą w jednym wniosku zawiesić wszystkie dozwolone przepisami raty, czy robić to stopniowo w kilku oddzielnych wnioskach. "Trzy banki, które jeszcze tego nie zmieniły, otrzymały zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów" – wyjaśnił.

UOKiK nakłada kary. Ile zapłacą banki?

Jak wskazał UOKiK, bankom tym grożą kary w wysokości do 10 proc. rocznego obrotu przedsiębiorcy.

Urząd przypomniał, że zgodnie z ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom konsument ma prawo zawiesić spłatę kredytu na maksymalnie osiem miesięcy: sierpień i wrzesień 2022 r., dwa wybrane miesiące w IV kwartale 2022 r. oraz po jednym wybranym miesiącu w każdym kwartale 2023 r. Wybrany okres lub okresy należy wskazać we wniosku.

"Przepisy umożliwiają konsumentowi złożenie wniosku w postaci papierowej albo elektronicznej, w tym za pośrednictwem bankowości elektronicznej" - dodano. Zauważono, że jeśli bank posiada bankowość elektroniczną, powinien za jej pomocą również umożliwić składanie wniosków.

Zaznaczono, że przepisy pozostawiają konsumentowi dowolność – od razu w jednym wniosku można wpisać wszystkie osiem miesięcy albo składać sukcesywnie oddzielne wnioski na zawieszenie jednej lub kilku rat. Tymczasem wiele banków wymagało oddzielnego wniosku na każdy okres.

"Po wezwaniach prezesa UOKiK zdecydowana większość z nich wycofała się z tej praktyki. Tylko BNP Paribas Bank Polska, Getin Noble Bank oraz Bank Pocztowy w systemie bankowości elektronicznej nadal nie dopuszczają składania jednego wniosku na wszystkie wybrane okresy" - podkreślono.

Jak stwierdził urząd, w efekcie działań UOKiK obecnie żaden bank nie zamieszcza na swojej stronie internetowej fałszywej informacji sugerującej negatywne konsekwencje związane z przekazaniem do BIK informacji o zawieszeniu kredytu w związku z wakacjami kredytowymi. "Wszystkie banki udostępniły możliwość złożenia wniosku o wakacje kredytowe od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 29 lipca 2022 r." - dodano.

Według UOKiK banki wycofały się też z żądania składania wniosku o zawieszenie spłaty raty kredytu z wyprzedzeniem. "Obecnie – tak jak przewidują to przepisy – konsumenci mogą to zrobić nawet w dniu płatności raty" - stwierdzono.

Prezes UOKiK zachęca konsumentów do korzystania z wakacji kredytowych. "Apeluję szczególnie do osób, które mają problemy ze spłatą kredytu – zawieszenie rat pomoże im zebrać środki na uregulowanie zaległości i poprawę sytuacji finansowej" - wskazał.

Dodał, że kredytobiorcy będący w lepszej sytuacji materialnej zaoszczędzone dzięki wakacjom kredytowym pieniądze mogą przeznaczyć na nadpłatę kredytu. "Powinno to skutkować spłatą kapitału, dzięki czemu w przyszłości obciążenia finansowe będą niższe. Niestety, także w tej kwestii zauważamy nieprawidłowości w niektórych bankach. Jeśli nie zmienią one swoich praktyk, muszą się liczyć z konsekwencjami" – stwierdził.

UOKiK wyjaśnił, że problem dotyczy głównie bezprawnego potrącania przez banki odsetek przy dokonywaniu nadpłaty przez konsumenta, który korzysta z wakacji kredytowych. "Obecnie analizujemy otrzymywane sygnały, wystąpiliśmy już w tej sprawie do jednego z banków z wezwaniem do przedstawienia wyjaśnień i usunięcia nieprawidłowości, w stosunku do kolejnych przygotowywane są wystąpienia" - poinformowano.

Według UOKiK konsumenci skarżą się też m.in. na błędne harmonogramy spłaty po skorzystaniu z wakacji kredytowych, wskazujące na dalsze naliczanie odsetek lub pokazujące nowe i zawyżone raty. "Problem dotyczy obecnie 8 z 17 badanych banków. Wskutek naszych wezwań banki zadeklarowały naprawę błędów systemowych" - zapewniono w informacji urzędu.

Konsumenci wskazują również na odmowę zawieszenia spłaty "pożyczki hipotecznej" bez merytorycznego zbadania, czy produkt nie jest kredytem hipotecznym spełniającym kryteria przewidziane w ustawie. "W przypadku, gdy umowa została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, pożyczka hipoteczna powinna zostać objęta wakacjami kredytowymi" - zaznaczono. Dodano, że wiele z banków już wprowadziło zmiany lub je deklaruje w toku postępowania.

Inne wymieniane przez konsumentów praktyki banków to: brak uzasadnienia lub lakoniczne uzasadnianie przez banki odmowy zawieszenia spłaty kredytu; błędna interpretacja przesłanek ustawowych; długi czas - powyżej 21 dni - rozpatrywania wniosków o wakacje kredytowe. "Przyglądamy się tym praktykom i na bieżąco występujemy do banków o wyjaśnienia. Jednocześnie nie wykluczamy podjęcia dalszych działań, w tym stawiania zarzutów w związku z naruszeniami prawa" – wskazał Chróstny.