- Sejm uchwalił ustawę wprowadzającą obowiązek noszenia kasków dla osób do 16. roku życia poruszających się na rowerach, e-hulajnogach i urządzeniach transportu osobistego.
- Nowe przepisy zaostrzają również kary za prędkość, rozszerzając możliwość odebrania prawa jazdy za przekroczenie dozwolonej prędkości o ponad 50 km/h także poza terenem zabudowanym.
- Polska dołącza tym samym do grupy państw europejskich, takich jak Szwecja, Czechy czy Francja, w których obowiązują już podobne regulacje dla nieletnich.
- Więcej ciekawych artykułów znajdziesz na stronie głównej Radia ESKA.
Nowe przepisy w polskim prawie
Uchwalona w piątek przez Sejm ustawa wprowadza dwie istotne zmiany w prawie o ruchu drogowym. Pierwszą z nich jest nałożenie obowiązku stosowania kasku przez kierujących rowerami, hulajnogami elektrycznymi oraz urządzeniami transportu osobistego, którzy nie ukończyli 16. roku życia. Drugą kluczową regulacją jest możliwość odbierania prawa jazdy za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h nie tylko w terenie zabudowanym, ale również na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych poza nim.
Skuteczność potwierdzona badaniami
Wprowadzenie obowiązku noszenia kasków ma oparcie w badaniach naukowych. Analizy przeprowadzone przez Królewski Instytut Technologiczny KTH w Sztokholmie wykazały, że noszenie kasku rowerowego zmniejsza ryzyko wstrząśnienia mózgu o 54 proc., a ryzyko pęknięcia czaszki spada „drastycznie”. Szwedzka organizacja ruchu drogowego NTF przypomina jednocześnie, że kaski mają ograniczoną trwałość i zaleca ich wymianę co najmniej co 10 lat, a nawet po 3-5 latach w zależności od intensywności użytkowania i warunków przechowywania.
Obowiązek dla najmłodszych – jak jest w innych krajach?
Polska nie jest pierwszym krajem, który wprowadza ochronę dla najmłodszych uczestników ruchu.
- W Szwecji obowiązek noszenia kasku dotyczy dzieci i młodzieży do 15. roku życia, a za jego nieprzestrzeganie grozi rodzicom mandat w wysokości 500 koron.
- W Czechach kodeks drogowy nakłada taki obowiązek na osoby poniżej 18. roku życia, a od początku 2024 roku także na dzieci przewożone w fotelikach i przyczepkach rowerowych.
- We Francji od 2017 roku kaski są obowiązkowe dla dzieci poniżej 12 lat, a grzywna za brak ochrony może wynieść nawet 750 euro.
Europa podzielona w kwestii kasków
Podejście do obowiązku noszenia kasków jest w Europie zróżnicowane. W niektórych krajach przepisy są znacznie bardziej rygorystyczne niż w Polsce. W Hiszpanii, w związku z rosnącą liczbą wypadków śmiertelnych (46 rowerzystów zginęło w 2024 roku), obowiązek noszenia kasku dotyczy wszystkich rowerzystów na wszystkich rodzajach dróg, a mandat wynosi 200 euro.
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w Wielkiej Brytanii i Irlandii, gdzie nie ma prawnego obowiązku noszenia kasków, niezależnie od wieku. Podobnie jest w Niemczech, gdzie nie ma ogólnokrajowych przepisów, choć brak kasku może wpłynąć na ocenę winy w razie wypadku.
Zalecenia, a nie nakaz
Część krajów stawia na rekomendacje i edukację. W Finlandii używanie kasku jest „zalecane”, a przepis ma charakter rekomendacyjny, bez sankcji w postaci mandatu. Mimo to z kasków korzysta tam większość rowerzystów. Podobnie jest w Norwegii, gdzie kaski są zalecane dla rowerzystów, ale obowiązkowe dla użytkowników hulajnóg elektrycznych w wieku od 12 do 15 lat. Raport norweskiego Krajowego Zarządu Dróg (SVV) z maja 2025 roku wskazał, że żadna z 12 ofiar śmiertelnych wypadków na hulajnogach elektrycznych w ciągu ostatnich pięciu lat nie miała kasku.
Ciekawy przypadek stanowi Portugalia, gdzie obowiązek noszenia kasku dotyczy wyłącznie użytkowników rowerów elektrycznych, za co grozi kara od 60 do 300 euro. Jednocześnie burmistrz Lizbony, Carlos Moedas, publicznie opowiedział się za zniesieniem tego obowiązku.
