Nagroda NCN

i

Autor: UMK Laureat dr hab. Piotr Wcisło, prof. UMK

Profesor z UMK z prestiżową nagrodą! Narodowe Centrum Nauki doceniło istotne osiągnięcia

2022-10-18 12:40

Nagroda przypadła Profesorowi Piotrowi Wcisło, fizykowi z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Kapituła NCN doceniła jego dwa niebanalne i nowatorskie osiągnięcia naukowe.

Pracownik Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, dr hab. Piotr Wcisło, prof. UMK odebrał prestiżową nagrodę Narodowego Centrum Nauki za dwa osiągnięcia naukowe. Laureat zajmuje się m.in. badaniami z zakresu nowej fizyki oraz poszukiwaniami ciemnej materii! Nagroda NCN to wielkie wyróżnienie, szczególnie dla badaczy z Polski, którzy nie ukończyli jeszcze 40 roku życia. Tradycyjnie nagroda przyznawana jest w trzech obszarach: nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce, nauk ścisłych i technicznych oraz nauk o życiu. Głównym kryterium, jakim kieruje się komisja oceniająca osiągnięcia kandydatów, jest ich wysoki poziom naukowy oraz międzynarodowa renoma.

Profesor Piotr Wcisło otrzymał nagrodę NCN w kategorii nauk ścisłych i technicznych. Doceniono jego dwa osiągnięcia naukowe. Pierwsze to opracowanie nowej metody poszukiwania ciemnej materii wykorzystującej optyczne zegary atomowe. Z obserwacji rotacji galaktyk wynika, że w ich skład, oprócz „zwykłej” barionowej materii, wchodzi niewidoczna spektroskopowo, ale oddziałująca grawitacyjnie ciemna materia. Mimo intensywnych i długich badań nie udało się na razie zaobserwować ciemnej materii bezpośrednio, a jej natura pozostaje nadal nieznana.

Prof. Piotr Wcisło, jako kierownik projektu wspólnego z najlepszymi laboratoriami zajmującymi się tą dziedziną badań (NIST USA, Syrte Francja, NICT Japonia), stworzył globalne obserwatorium poszukiwania ciemnej materii za pomocą zegara atomowego. Jak na razie próby podejmowano przy użyciu dwóch zegarów atomowych. Zespół prof. Wcisło opracował skuteczną metodę wykorzystującą tylko jedno  takie urządzenie!

Drugie osiągnięcie docenione przez NCN to wykorzystanie ultradokładnej spektroskopii laserowej do testowania teorii kwantowej i poszukiwania nowej fizyki (wykraczającej poza dotychczasową teorię budowy materii).  Prof. Wcisło udowodnił, że już pojedynczy optyczny zegar atomowy jest czuły na potencjalną nową fizykę, dzięki czemu do prowadzenia globalnych obserwacji w tej dziedzinie nie potrzeba budować niezwykle kosztownej sieci połączeń światłowodowych, lecz można wykorzystać już pracujące optyczne zegary atomowe. Toruński fizyk wykorzystuje ultradokładną spektroskopię laserową prostych, policzalnych z zasad pierwszych, układów molekularnych do testowania elektrodynamiki kwantowej. Opracował metodologię pomiaru energii przejść w molekule wodoru i metodę redukcji systematycznych błędów powodowanych zderzeniami między molekułami. W laboratorium Profesora budowany jest zupełnie nowy układ laserowy, w którym przenosi obecne technologie spektroskopowe w reżim głębokich temperatur kriogenicznych, co umożliwi diametralną poprawę dokładności pomiaru struktury molekuły wodoru.