Obiekt 3001 w Podborsku (pow. białogardzki), obecnie wystawa pozamiejscowa Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, do początku lat 90. miał charakter ściśle tajny i był szczególnie chroniony ze względu na przechowywane w nim głowice atomowe.
Obecnie obiekt 3001 to schrony-magazyny, które pełnią funkcje wystawienniczą
- Został wybudowany w 1969 roku przez wojska polskie, a następnie przekazany w ręce Związku Radzieckiego. Od tego momentu żadnej Polak nie miał tutaj wstępu – przekazał specjalista ds. wojskowości w Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu Paweł Urbaniak.
Obecnie obiekt 3001 to schrony-magazyny, które pełnią funkcje wystawienniczą, edukacyjną i popularyzatorską. Przez prowadzące do środka siedmiotonowe drzwi w wakacje przeszło ponad dwa tysiące turystów. Jedną z największych atrakcji stanowi hala magazynowa, w której przechowywano głowice nuklearne.
- Tylko w tym miejscu obsługiwano taką broń. Po przeglądzie technicznym głowica trafiała do jednego z czterech magazynów. Przechowywano ją na wózku transportowym, który był zakotwiczony w podłożu, aby nie mógł się przemieścić – tłumaczy Urbaniak.
Jak dodał, oprócz głowicy był jeszcze sarkofag, czyli skrzynia transportowa ustawiona na wózku, w której umieszczona była broń nuklearna, niestety takich sarkofagów nie ma na terenie Polski.
Wśród zgromadzonych przez muzealników eksponatów można zobaczyć m.in. broń osobistą żołnierzy zarówno polskich, jak i radzieckich, kombinezony przeciwchemiczne, broń, czy pamiątki po rodzinach żołnierzy Związku Radzieckiego.
Wyposażenie Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku systematycznie się powiększa
- Jednym z ciekawszych zabytków w naszym muzeum jest przedział silnikowy rakiety zestawu rakietowego SCUD-B. Jest to nośnik głowic nuklearnych, który był na wyposażeniu wojska polskiego, jak i oczywiście Związku Radzieckiego – dodaje Urbaniak.
- Przez wiele lat nie uważano tego za historię i temat był mocno bagatelizowany. Dopiero teraz po tylu latach, możemy mówić wprost o najnowszej historii Polski, którą trzeba pokazywać i przedstawiać. Szykujemy kolejną ekspozycję w postaci mundurów oficerskich, jak i szeregowych Wojska Polskiego i Układu Warszawskiego – to jeszcze przed nami – zapowiada Urbaniak.
Obiekt 3001 w Podborsku zajmował powierzchnię ponad 150ha. Schron został udostępniony zwiedzającym we wrześniu 2016 r. Przez lata stanowił cześć tajnej bazy atomowej wojsk radzieckich. Na terytorium Polski takie bazy-magazyny były trzy. Poza Podborskiem powstały też w Brzeźnicy pod Bornym Sulinowem (woj. zachodniopomorskie) oraz w Templewie (woj. lubuskie). Do czasów obecnych zachowały się tylko obiekty w Podborsku, gdzie poziom zachowania stanu oryginalnego oceniany jest przez muzealników na ponad 90 proc.
