Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie, opracowanie, bohaterowie, PODCAST

Spis treści

1. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: najważniejsze informacje
2. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie
3. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: opracowanie
4. I na koniec kilka słów dla ambitnych

Spis treści

1. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: najważniejsze informacje
2. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie
3. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: opracowanie
4. I na koniec kilka słów dla ambitnych

Spis treści

1. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: najważniejsze informacje
2. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie
3. Przedwiośnie - Stefan Żeromski: opracowanie
4. I na koniec kilka słów dla ambitnych

Stefan Żeromski urodził się w roku tysiąc osiemset sześćdziesiątym czwartym w Strawczynie. Jego rodzice byli zagorzałymi patriotami. Gdy ukończył szkołę gimnazjalną, wyjechał do Warszawy. To tu wykrystalizowały się jego poglądy społeczne i polityczne. Po przerwanych studiach podjął pracę guwernera, która znacząco wpłynęła na rozwój jego pisarskiej pasji. W czasie podróży do Szwajcarii nawiązał kontakt z polską emigracją socjalistyczną, co podsunęło mu kolejne pomysły na twórczość. Gdy ukazała się jego pierwsza powieść, Żeromski był już w Polsce. Rzucił pracę w bibliotece i utrzymywał się wyłącznie z pisania. „Przedwiośnie” nie jest jedyną znaną powieścią tego autora. Popularność przyniosły mu także „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Ludzie bezdomni” oraz szereg innych publikacji. W tysiąc dziewięćset dwudziestym czwartym roku Żeromskiego nominowano do literackiej nagrody Nobla. W tym samym roku wydano „Przedwiośnie”. Jednak sukcesem powieści jej autor cieszył się zaledwie rok. Zmarł w listopadzie tysiąc dziewięćset dwudziestego piątego roku. 

Wróćmy jeszcze raz do „Przedwiośnia”, które jest głównym tematem naszego opracowania. Żeromski poświęcił powieści trzy lata swojego życia. Chciał, aby książka była perfekcyjna pod względem stylistycznym i merytorycznym. Dla pisarza było to bardzo ważne, ponieważ opisywał w niej wydarzenia, które miały miejsce w czasie rewolucji październikowej. Nie był ich naocznym świadkiem, więc musiał zebrać materiały od świadków tych wydarzeń. Rozmowy z nimi zabrały mu dużo czasu, ale nie to stanowiło największy problem. Kłopotem stał się odbiór książki w środowisku politycznym. Był okres, że Żeromskiego posądzano o sympatyzowanie z komunistami, czemu pisarz stanowczo zaprzeczał. Jego odpowiedzią na zarzuty był list otwarty skierowany do Michaiła Arcybaszewa, który został opublikowany w „Echu Warszawskim”. 

Fabułę „Przedwiośnia” poznasz już za chwilę, gdy będziemy streszczać powieść i omawiać poszczególne jej wątki. Zostań z nami do końca, bo naprawdę warto. Czeka na ciebie mnóstwo przygód z udziałem głównych bohaterów. Część z nich to niezły kawałek historii, dlatego na pewno nie będziesz się nudził.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: najważniejsze informacje

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść obyczajowo-polityczna. Książka powstawała w latach tysiąc dziewięćset dwadzieścia jeden – tysiąc dziewięćset dwadzieścia cztery. Jest zbudowana z trzech części: „Szklane domy”, „Nawłoć” i „Wiatr od wschodu”. Poprzedza je tak zwany rodowód, w którym autor opisuje przeszłość. Powieść wydano w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym czwartym, na rok przed śmiercią artysty.

Akcja skupia się na wydarzeniach, które miały miejsce po pierwszej Wojnie Światowej do roku tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego. Był to czas, w którym Polska odzyskała niepodległość, ale kraj nadal pozostawał w głębokim kryzysie, z którego dopiero powoli się podnosił. Panowało bezrobocie, więc ludziom stale brakowało pieniędzy, co stanowiło zachętę do buntów. W Sejmie także nie było porządku. Ugrupowania polityczne mnożyły się na potęgę. Ważnym wydarzeniem był zamach na prezydenta Gabriela Narutowicza, którego Żeromski dobrze znał. Pisarz był wielkim patriotą, dlatego bolało go to, co się działo w ojczyźnie i postanowił poruszyć ten problem w „Przedwiośniu”. Powieść spotkała się z falą krytyki, której Żeromski nie wziął sobie do serca. Dla niego najważniejsze było, aby przedstawione w powieści wydarzenia były autentyczne i miały wartość historyczną.

Tytuł utworu to metafora. Przedwiośnie miało charakteryzować Polskę, która próbowała się podnieść po serii zaborów. I mimo że w kraju cieszono się z odzyskania niepodległości, to i tak był on pogrążony w chaosie. Tak naprawdę przedwiośnie jest po prostu okresem między zimą a wiosną, kiedy przyroda budzi się do życia. Żeromski sprytnie to wymyślił, prawda?

Głównym bohaterem powieści jest Cezary Baryka, który wspólnie z ojcem Sewerynem udaje się w podróż do Polski. Chłopak nigdy wcześniej nie był w kraju, ale zna go z opowieści matki. W Polsce był za to jego ojciec, który pragnie zamieszkać tu na stałe i jeśli będzie trzeba, walczyć w obronie ojczyzny. Żeromski nie pisze zbyt dużo o życiu Baryków w Rosji. Te czasy wspomina jedynie na początku, we wstępie książki. Reszta powieści to przeżycia bohaterów podczas podróży, śmierć Seweryna i samotne dotarcie Czarka do Polski. W ojczyźnie chłopak doznaje brutalnego zderzenia z rzeczywistością. Wszystkie wizje, które snuł przed nim ojciec, okazują się nieprawdą. Mimo tego Czarek nie traci nadziei. Chce być Polakiem i walczyć za Polskę. Jego przeżycia to barwna opowieść, która może cię zaskoczyć liczbą wątków, ponieważ w „Przedwiośniu” nie brakuje motywów literackich. Żeromski zawarł w utworze między innymi motywy dojrzewania, rewolucji, szklanych domów, podróży, a także niesprawiedliwości. Nie pominął też motywów miłości i zazdrości.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie

Wstęp. „Rodowód”. Stanowi konspekt powieści, ponieważ Żeromski przedstawia w nim całą rodzinę Baryków. Należą do niej Seweryn, jego żona Jadwiga i ich syn Cezary. Seweryn Baryka jest z pochodzenia Polakiem. Wychował się w rodzinie szlacheckiej. W czasach młodości nie zapewniono mu odpowiedniego wykształcenia, ale mimo tego awansował na wysokiego rangą urzędnika. Jego żona Jadwiga to mieszkanka Siedlec. Kobieta kochała innego mężczyznę, ale wyszła za Seweryna, ponieważ jej rodzice zawarli porozumienie z rodziną chłopaka. Jadwiga i Seweryn bardzo dużo podróżowali po Rosji. Potem osiedlili się w Baku i całą miłość przelali na jedynego syna — Czarka. Jadwiga bardzo tęskniła za Polską. Mimo pobytu w Rosji nie zdołała opanować języka rosyjskiego, co niejednokrotnie było źródłem kłopotów, jednak bardzo chciała być przy synu i mężu. 

Seweryn starał się, aby jego rodzinie niczego nie brakowało. Pieniądze inwestował w dywany, meble i książki. Miał pamiętnik z czasów wojny, w którym jego pradziadek opisywał, jak stracił cały majątek. Była to jedna z cenniejszych książek Baryków. Podobnie jak żona, tęsknił za Polską, ale bał się utraty posady i dostatniego życia. W swoim synu Cezarym starał się zaszczepić jak najwięcej polskości, ale chłopak uczęszczał do rosyjskiej szkoły i nie był zainteresowany rodzimym krajem. Mówił świetnie po rosyjsku, a Polskę znał tylko z opowieści matki.

Część I. „Szklane domy”. Czaruś, jak zdrobniale nazywają go rodzice, dorasta. Otrzymał właśnie promocję do czwartej klasy. Nie zdążył się tym jednak nacieszyć, bo jego tatę powołano do wojska. Seweryn był oficerem zapasowym, dlatego, gdy wybuchła wojna, musiał jechać na front. Czarek wraz z matką odprowadził go na statek do Astrachania. Dorastający chłopak nie umiał poradzić sobie z brakiem ojca. Chuliganił i wagarował. Choć Seweryn pisał do żony listy z frontu, kobieta ukrywała przed nim prawdę o synu. Jadwiga starała się zatrzymać syna w domu, a ponieważ ten uciekał nawet w nocy,. Bardzo mało spała i dużo rozmyślała. Myślami wracała do swojej dawnej miłości, której brak nieustannie przeżywała w tym okresie.

Dawną miłością Jadwigi był Szymon Gajowiec, ale ich związek nie miał szans na przetrwanie. Rodzice Jadwigi byli bogaci, a wybranek jej serca nie posiadał żadnego majątku. Gdy nadarzyła się okazja, rodzice wydali Jadwigę za Seweryna. I choć Szymon błagał ją w liście, żeby zrezygnowała z małżeństwa, kobieta wyszła za innego. Po ślubie miała wyrzuty sumienia, które dręczyły ją do końca życia.

Tymczasem Czarek nie dawał matce spokoju. Bez problemu wymuszał na niej zakup wszystkiego, czego potrzebował. Wiedział, że ojciec zostawił ich z sowitym zabezpieczeniem finansowym, a matka nie umie odmówić jego zachciankom. Skruchę z powodu swojego zachowania odczuwał tylko przez krótkie chwile, gdy ojciec chwalił go w listach przesyłanych z frontu. Jadwiga wierzyła, że syn uspokoi się, gdy Seweryn wróci do domu. Listy ojca przychodziły jednak coraz rzadziej, aż w końcu całkowicie ustały. Jadwiga pogrążyła się w rozpaczy, nikt nie wiedział, gdzie przebywa jej mąż.

Niespodziewanie rozpoczęła się rewolucja. Czarek, który uważał się za jednego z buntowników, pobił dyrektora gimnazjum. Za karę otrzymał wilczy bilet do wszystkich szkół w państwie. To znaczy, że w żadnej z nich nie mógł się uczyć. Wcale się tym nie przejął, bo i tak nie chciał się uczyć, ale z chęcią uczęszczał na wiece i egzekucje publiczne. Jadwiga nie była z tego powodu zadowolona i starała się pokazać synowi, że rewolucja jest zła, ale jej słowa wywoływały w Czarku wyłącznie gniew. 

Syn postanowił się zmienić dopiero wtedy, gdy władze wydały dekret o konfiskacie mieszkań i ukrytych majątków. Ze strachu oddał zakopane przez ojca oszczędności, ale nie wiedział, że jest tam tylko ich część. Jadwiga zabrała większość i ukryła na wsi. Później jeździła tam, aby za ukryte pieniądze kupić choć mąkę na chleb, ponieważ w sklepach brakowało jedzenia. Do mieszkania Baryków wprowadzili się obcy ludzie. Jej i synowi udostępniono najmniejszy pokój. Oboje czuli się obco we własnym domu. Gdy Czarek odkrył powody podróży matki na wieś, postanowił jej pomóc. Kobieta stale wypatrywała męża, wierząc, że los zmieni się na lepsze. Czarek też miał taką nadzieję, mimo że otrzymał list zawiadamiający o śmierci Seweryna. Nie powiedział o tym matce, bo nie chciał jej martwić.

Któregoś dnia w tłumie uciekinierów Jadwiga wypatrzyła kilka kobiet. Zaprosiła je do domu i zaoferowała nocleg. Jak się okazało, była to księżna wraz z księżniczkami. Kobieta zwierzyła się Barykowej, że ma ze sobą złoto, które nie zostało skonfiskowane, lecz musi je zdjąć, ponieważ bardzo ją rani. Jadwiga pomogła księżnej, a złoto położyła na piecu. Nie spodziewała się nocnej kontroli. Gdy zauważono kosztowności, kobiety aresztowano, a Barykową skazano na ciężkie roboty. Zmarła w szpitalu, do którego trafiła dzięki Czarkowi. Syn postarał się, aby matkę pochowano w pojedynczej mogile, choć władze początkowo nie zgadzały się na to. Po śmierci matki chłopak został sam. W Baku ciągle coś zmieniano. Odebrano mu ostatni pokój w mieszkaniu. Dowiedział się również, że ojciec wcale nie umarł. Wstąpił do wojska polskiego i został uznany za zaginionego. Nie był to jednak koniec przeżyć chłopaka.

W Baku rozpoczęła się walka między Ormianami a Tatarami. Czarek ocalał, ponieważ miał polską legitymację. Turcy zabrali go do siebie, aby sprzątał zwłoki poległych. Bezsens wojny i rewolucji ujrzał dopiero tam, gdy zobaczył ogrom zniszczeń, jakie poczyniono. Ludzie głodowali, więc stale kręcili się wokół Turków, żeby zdobyć jakiekolwiek pożywienie. Czarek dostrzegł wśród nich śpiewaka, który nucił jego imię. Był to jego ojciec, który przybył odnaleźć rodzinę. Gdy do Baku przybyli bolszewicy, Barykowie postanowili opuścić miasto. Udawali Rosjan, którzy wracają do Moskwy po skończonej robocie. Mieli lewe paszporty, a dzięki znajomości rosyjskiego nikt się do nich nie przyczepił. Wsiedli więc na statek jadący do Carycyna, ponieważ Seweryn bardzo chciał odzyskać swój ekwipunek wojenny, który pozostawił u przyjaciela. Było mu ciężko. W wojnie odniósł wiele ran, ale nie poddawał się. Czarek nie wiedział, że Seweryn chce go zabrać do Polski.

O podróży do ojczyzny Cezary dowiaduje się w Moskwie. Ojciec opowiedział mu o szklanych domach, które są tam budowane dla Polaków. Ich podróż jest długa i męcząca. Z początku jadą pociągiem do Charkowa. Kolej jest zatłoczona, ponieważ inni Polacy także postanowili wrócić do kraju. Potem większą część drogi muszą pokonać pieszo. Maszynista odmówił przejazdu, ponieważ nie dostał zapłaty. Seweryn nie przeżywa podróży. Umiera w drodze. Czarek musi kontynuować wyprawę w pojedynkę. Gdy dociera do Warszawy, zderza się z brutalną rzeczywistością. Nie ma w kraju żadnych szklanych domów, o których mówił mu ojciec. Postanawia odnaleźć dawną miłość matki, Szymona Gajowca, aby ten go wspomógł. W bohaterze zaczynają się kształtować socjalistyczne poglądy.

Część II. „Nawłoć”. Czarek pozostaje pod opieką Szymona, który przyznał mu się do uczuć, jakimi darzył Jadwigę. Gajowiec jest teraz urzędnikiem w Ministerstwie Skarbu, dlatego bez trudu może załatwić chłopakowi posadę. Młody Baryka podejmuje studia medyczne, ale po jakimś czasie porzuca je, aby wstąpić do wojska. W szeregach jest bardzo lubiany i doceniany. Zaprzyjaźnia się z Hipolitem Wielosławskim, który ma u Czarka dług za uratowanie mu życia. Po skończonej służbie zaprasza Barykę do swojego domu – do Nawłoci niedaleko Częstochowy. Wielosławscy przyjmują gościa najlepiej, jak potrafią. W Nawłoci Cezary po raz pierwszy się zakochuje. Na początku jest zauroczony Karoliną Szarłatowiczówną, potem Wadą Okszyńską i wreszcie Laurą Kościeniecką, z którą ma romans, mimo że dziewczyna jest już zaręczona. Po kłótni z narzeczonym Laury Czarek postanawia wrócić do Warszawy, ale po drodze zatrzymuje się w folwarku w Chłodku. Tam poznaje świat polskiej arystokracji.

Część III. „Wiatr od wschodu”. Młody Baryka wraca do stolicy, gdzie podejmuje pracę u Szymona Gajowca i ma okazję poznać jego poglądy. Ma również nowego kolegę. To Antoni Lulek – student i zwolennik komunizmu. Kolega zaprasza Czarka na zebranie komunistów, ale Baryka długo tam nie zabawia. Wdaje się w ostrą polemikę z młodymi komunistami i dość szybko zostaje wyrzucony z zebrania. Potem długo chodzi po ulicach miasta i rozmyśla. Gdy wraca do domu Gajowca, atakuje wyznawane przez niego idee, lecz Szymon cały czas obstaje przy swoim. 

Kilka miesięcy później chłopak otrzymuje list od Laury Kościenieckiej. Dziewczyna bardzo chce się z nim spotkać. Gdy udaje im się zobaczyć, odżywają dawne uczucia, jednak Laura nie chce kontynuować relacji, co bardzo złości Czarka. Zostawia ją więc w parku i wraca do domu.

W pierwszym dniu przedwiośnia zorganizowano manifestację robotniczą, która miała iść w stronę Belwederu. Na jej czele szli Baryka i Antoni Lulek. Marsz został przerwany przez żołnierzy, którzy szczelnym kordonem otoczyli idących. Czarek nie bał się policji, dlatego odłączył się od protestujących i dzielnie parł na stojący przed nim mur.

To już koniec przygotowanego przez nas streszczenia, ale nie opracowania. Zbierzemy teraz w całość wszystkie najważniejsze fakty, a także scharakteryzujemy głównych bohaterów. Wspomnimy również o motywach, które powinieneś znać, jeśli chcesz zabłysnąć wiedzą przed nauczycielami.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: opracowanie

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść obyczajowo-polityczna, której głównym bohaterem jest Cezary Baryka – syn Seweryna i Jadwigi. Rodzice chłopca są Polakami i bardzo tęsknią za swoim krajem, lecz nie chcą wyjeżdżać z Rosji, gdzie mieszkają, bojąc się utraty dostatniego życia. Los jest jednak przewrotny. Czarkowi najpierw umiera matka, a za jakiś czas ojciec, który stracił zdrowie na froncie. Żeromski pragnął pokazać, jakie przemiany poglądowe i narodowe zaszły w chłopaku w związku z przeżytymi wydarzeniami. Starał się więc, aby przedstawione przez niego sytuacje były jak najbardziej autentyczne.

Dla Żeromskiego sprawy Polski miały ogromne znaczenie. Rodzice pisarza byli zagorzałymi patriotami i tego samego uczyli syna. Jednak można było odnieść wrażenie, że pod względem politycznym było mu bliżej do Gajowca, zwolennika powolnych i rozważnych reform. Baryka z kolei wolał rewolucję w stylu bolszewickim, ale nie zapominał o klasach robotniczych, które według niego trzeba było wziąć pod uwagę. Ponieważ w powieści Czarek przyjaźnił się z komunistą, Żeromskiego posądzono o zamiłowanie do tej frakcji. Autor zdementował te pogłoski, ale i tak książka wywołała wiele kontrowersji.

„Przedwiośnie” to tak naprawdę dyskusja na temat odrodzonej Polski. Kraj odzyskał co prawda niepodległość, ale trawił go kryzys społeczno-gospodarczy. Wielu rodaków myślało, że jakoś to się wszystko ułoży, a Polska będzie państwem niebywałego postępu technicznego. Takie poglądy miał między innymi Seweryn Baryka, ojciec Cezarego, który kreślił przed synem obraz kraju wysoko rozwiniętego pod względem cywilizacyjnym. Chłopak wierzył, że w ojczyźnie znajdzie szklane domy, ale na miejscu uderzyła go brutalna rzeczywistość. Nic nie było takie jak w wyidealizowanych opowieściach ojca. Pomimo tego Czarek się nie poddał i postanowił sam kształtować swoje poglądy. Miał też okazję poznać świat arystokracji, której daleko było do ideału. Ziemianie, u których mieszkał, migali się od pracy, a zdobycie jakiejkolwiek posady było u nich niemile widziane.

Nie można powiedzieć, że dzieciństwo i młodość Baryki były nieszczęśliwe. Chłopak dostawał od swej matki wszystko, czego zapragnął. Dziś byśmy powiedzieli, że był nieco przez nią rozpuszczony. Choć rodzice starali mu się wpoić miłość do ojczyzny, bardziej czuł się Rosjaninem. To w Rosji się wychował, biegle mówił po rosyjsku, a ojczyznę znał jedynie z opowieści rodziców, dlatego jej los niespecjalnie go interesował. Przemiana wewnętrzna i narodowa Czarka dokonała się dopiero w Polsce, kiedy miał okazję na własne oczy zobaczyć, ile zła wyrządziła ludziom rewolucja, której sam był zwolennikiem. Dopiero wtedy zrozumiał sens słów matki, która cały czas powtarzała, że bunt to wielka niegodziwość.

Cezary Baryka to główny bohater „Przedwiośnia”, ale nie jedyny. Przyjrzyjmy się trochę pozostałym postaciom, żebyś niczego nie pominął.

Seweryn Baryka – to ojciec Cezarego. W Baku był urzędnikiem państwowym. Razem z synem i żoną żył w dobrobycie, ale tęsknił za Polską. Bał się opuścić Rosję, bo nie chciał utracić swojego statusu i dobrej posady. Wezwany na wojnę odniósł ciężkie rany, które uniemożliwiły mu dotarcie do Polski. Zmarł w trakcie wspólnej podróży z Czarkiem, przed którym roztaczał cudowną wizję ojczyzny. Cały czas wierzył, że Polska stanie się krajem wielkich możliwości i postępu.

Jadwiga Barykowa – była mamą Cezarego. Za Seweryna wyszła za namową rodziców, choć miała narzeczonego, którego kochała. Był nim Szymon Gajowiec. Niespełniona w małżeństwie, całą swoją miłość przelała na syna. Bardzo dużo opowiadała mu o Polsce. Chciała, żeby znał swoje korzenie.

Szymon Gajowiec – to dawny narzeczony Jadwigi. Nie udało mu się zdobyć jej ręki, ponieważ był zbyt biedny. Z czasem awansował na urzędnika ministerialnego. Jego zdaniem Polska potrzebowała konkretnych reform, które powinny być wprowadzane powoli. To do niego przyszedł Cezary, gdy dotarł do Warszawy. Szymon przyjął go pod swój dach i załatwił mu posadę. 

Hipolit Wielosławski – przyjaciel Czarka z wojska. Po zakończeniu działań na froncie zaprosił Barykę do swojego domu w Nawłoci. Był mu wdzięczny, ponieważ Czarek uratował mu życie. Jednak gdy młody Baryka poprosił o pracę, Hipolit stanowczo odmówił. Dla arystokratów posiadanie stałej posady było nietaktem. Imali się jedynie dorywczych zajęć.

Antoni Lulek – zwolennik komunistów. Chciał reform w Polsce, ale uważał, że powinny one mieć bolszewicki charakter. Wspierał klasę robotniczą. To Lulek szedł na czele manifestacji zmierzającej pod Belweder. Oczywiście robił to razem z Cezarym, ale tylko młody Baryka odważył się wyjść przed szereg, gdy manifestanci zostali zablokowani przez policję.

Wśród bohaterów powieści znalazły się także dziewczyny, z którymi Barykę połączyły namiętne romanse. To Karolina Szarłatowiczówna – cioteczna siostra Hipolita, Wanda Okszyńska i Laura Kościeniecka, do której Czarek pałał prawdziwą miłością. Jednak dziewczyna miała narzeczonego, Władysława Barwickiego, któremu nie spodobały się relacje młodego Baryki z Laurą. Uderzył Czarka w twarz, gdy dowiedział się o romansie tych dwojga.

Zwróćmy jeszcze uwagę na motywy, które są bardzo ważne w powieści: motyw dojrzewania i kształtowania się poglądów młodego Baryki, motyw szklanych domów, którego znaczenie wyjaśniliśmy ci wcześniej oraz motyw rewolucji, którą Żeromski opisał w pierwszej części książki. Powieść zawiera też wątek miłości i zazdrości, ale o tym, mamy nadzieję, pamiętasz.

I na koniec kilka słów dla ambitnych

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego zekranizowano po raz pierwszy w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym ósmym. Było to trzy lata po śmierci autora i cztery po pierwszym wydaniu powieści. Film wyreżyserował Henryk Szaro, a rola Czarusia przypadła Stefanowi Jaraczowi. Ale kto by sięgał po takie starocie. Pewnie byłbyś mistrzem wyszukiwania, o ile w ogóle zdołasz odszukać gdzieś tę wersję. Lepiej znaleźć bardziej współczesną ekranizację powieści. Jej twórcą jest Filip Bajon, a w rolę młodego Baryki wcielił się polski amant – Mateusz Damięcki. U Bajona gra też Daniel Olbrychski, który kiedyś był idolem naszych babć. Co jak co, ale obraz ten warto obejrzeć, mimo że reżyser zmienił trochę fabułę powieści. Osoby, dla których film to za mało, mogą obejrzeć serial nakręcony na podstawie książki.

Stefan Żeromski urodził się w roku tysiąc osiemset sześćdziesiątym czwartym w Strawczynie. Jego rodzice byli zagorzałymi patriotami. Gdy ukończył szkołę gimnazjalną, wyjechał do Warszawy. To tu wykrystalizowały się jego poglądy społeczne i polityczne. Po przerwanych studiach podjął pracę guwernera, która znacząco wpłynęła na rozwój jego pisarskiej pasji. W czasie podróży do Szwajcarii nawiązał kontakt z polską emigracją socjalistyczną, co podsunęło mu kolejne pomysły na twórczość. Gdy ukazała się jego pierwsza powieść, Żeromski był już w Polsce. Rzucił pracę w bibliotece i utrzymywał się wyłącznie z pisania. „Przedwiośnie” nie jest jedyną znaną powieścią tego autora. Popularność przyniosły mu także „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Ludzie bezdomni” oraz szereg innych publikacji. W tysiąc dziewięćset dwudziestym czwartym roku Żeromskiego nominowano do literackiej nagrody Nobla. W tym samym roku wydano „Przedwiośnie”. Jednak sukcesem powieści jej autor cieszył się zaledwie rok. Zmarł w listopadzie tysiąc dziewięćset dwudziestego piątego roku. 

Wróćmy jeszcze raz do „Przedwiośnia”, które jest głównym tematem naszego opracowania. Żeromski poświęcił powieści trzy lata swojego życia. Chciał, aby książka była perfekcyjna pod względem stylistycznym i merytorycznym. Dla pisarza było to bardzo ważne, ponieważ opisywał w niej wydarzenia, które miały miejsce w czasie rewolucji październikowej. Nie był ich naocznym świadkiem, więc musiał zebrać materiały od świadków tych wydarzeń. Rozmowy z nimi zabrały mu dużo czasu, ale nie to stanowiło największy problem. Kłopotem stał się odbiór książki w środowisku politycznym. Był okres, że Żeromskiego posądzano o sympatyzowanie z komunistami, czemu pisarz stanowczo zaprzeczał. Jego odpowiedzią na zarzuty był list otwarty skierowany do Michaiła Arcybaszewa, który został opublikowany w „Echu Warszawskim”. 

Fabułę „Przedwiośnia” poznasz już za chwilę, gdy będziemy streszczać powieść i omawiać poszczególne jej wątki. Zostań z nami do końca, bo naprawdę warto. Czeka na ciebie mnóstwo przygód z udziałem głównych bohaterów. Część z nich to niezły kawałek historii, dlatego na pewno nie będziesz się nudził.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: najważniejsze informacje

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść obyczajowo-polityczna. Książka powstawała w latach tysiąc dziewięćset dwadzieścia jeden – tysiąc dziewięćset dwadzieścia cztery. Jest zbudowana z trzech części: „Szklane domy”, „Nawłoć” i „Wiatr od wschodu”. Poprzedza je tak zwany rodowód, w którym autor opisuje przeszłość. Powieść wydano w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym czwartym, na rok przed śmiercią artysty.

Akcja skupia się na wydarzeniach, które miały miejsce po pierwszej Wojnie Światowej do roku tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego. Był to czas, w którym Polska odzyskała niepodległość, ale kraj nadal pozostawał w głębokim kryzysie, z którego dopiero powoli się podnosił. Panowało bezrobocie, więc ludziom stale brakowało pieniędzy, co stanowiło zachętę do buntów. W Sejmie także nie było porządku. Ugrupowania polityczne mnożyły się na potęgę. Ważnym wydarzeniem był zamach na prezydenta Gabriela Narutowicza, którego Żeromski dobrze znał. Pisarz był wielkim patriotą, dlatego bolało go to, co się działo w ojczyźnie i postanowił poruszyć ten problem w „Przedwiośniu”. Powieść spotkała się z falą krytyki, której Żeromski nie wziął sobie do serca. Dla niego najważniejsze było, aby przedstawione w powieści wydarzenia były autentyczne i miały wartość historyczną.

Tytuł utworu to metafora. Przedwiośnie miało charakteryzować Polskę, która próbowała się podnieść po serii zaborów. I mimo że w kraju cieszono się z odzyskania niepodległości, to i tak był on pogrążony w chaosie. Tak naprawdę przedwiośnie jest po prostu okresem między zimą a wiosną, kiedy przyroda budzi się do życia. Żeromski sprytnie to wymyślił, prawda?

Głównym bohaterem powieści jest Cezary Baryka, który wspólnie z ojcem Sewerynem udaje się w podróż do Polski. Chłopak nigdy wcześniej nie był w kraju, ale zna go z opowieści matki. W Polsce był za to jego ojciec, który pragnie zamieszkać tu na stałe i jeśli będzie trzeba, walczyć w obronie ojczyzny. Żeromski nie pisze zbyt dużo o życiu Baryków w Rosji. Te czasy wspomina jedynie na początku, we wstępie książki. Reszta powieści to przeżycia bohaterów podczas podróży, śmierć Seweryna i samotne dotarcie Czarka do Polski. W ojczyźnie chłopak doznaje brutalnego zderzenia z rzeczywistością. Wszystkie wizje, które snuł przed nim ojciec, okazują się nieprawdą. Mimo tego Czarek nie traci nadziei. Chce być Polakiem i walczyć za Polskę. Jego przeżycia to barwna opowieść, która może cię zaskoczyć liczbą wątków, ponieważ w „Przedwiośniu” nie brakuje motywów literackich. Żeromski zawarł w utworze między innymi motywy dojrzewania, rewolucji, szklanych domów, podróży, a także niesprawiedliwości. Nie pominął też motywów miłości i zazdrości.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie

Wstęp. „Rodowód”. Stanowi konspekt powieści, ponieważ Żeromski przedstawia w nim całą rodzinę Baryków. Należą do niej Seweryn, jego żona Jadwiga i ich syn Cezary. Seweryn Baryka jest z pochodzenia Polakiem. Wychował się w rodzinie szlacheckiej. W czasach młodości nie zapewniono mu odpowiedniego wykształcenia, ale mimo tego awansował na wysokiego rangą urzędnika. Jego żona Jadwiga to mieszkanka Siedlec. Kobieta kochała innego mężczyznę, ale wyszła za Seweryna, ponieważ jej rodzice zawarli porozumienie z rodziną chłopaka. Jadwiga i Seweryn bardzo dużo podróżowali po Rosji. Potem osiedlili się w Baku i całą miłość przelali na jedynego syna — Czarka. Jadwiga bardzo tęskniła za Polską. Mimo pobytu w Rosji nie zdołała opanować języka rosyjskiego, co niejednokrotnie było źródłem kłopotów, jednak bardzo chciała być przy synu i mężu. 

Seweryn starał się, aby jego rodzinie niczego nie brakowało. Pieniądze inwestował w dywany, meble i książki. Miał pamiętnik z czasów wojny, w którym jego pradziadek opisywał, jak stracił cały majątek. Była to jedna z cenniejszych książek Baryków. Podobnie jak żona, tęsknił za Polską, ale bał się utraty posady i dostatniego życia. W swoim synu Cezarym starał się zaszczepić jak najwięcej polskości, ale chłopak uczęszczał do rosyjskiej szkoły i nie był zainteresowany rodzimym krajem. Mówił świetnie po rosyjsku, a Polskę znał tylko z opowieści matki.

Część I. „Szklane domy”. Czaruś, jak zdrobniale nazywają go rodzice, dorasta. Otrzymał właśnie promocję do czwartej klasy. Nie zdążył się tym jednak nacieszyć, bo jego tatę powołano do wojska. Seweryn był oficerem zapasowym, dlatego, gdy wybuchła wojna, musiał jechać na front. Czarek wraz z matką odprowadził go na statek do Astrachania. Dorastający chłopak nie umiał poradzić sobie z brakiem ojca. Chuliganił i wagarował. Choć Seweryn pisał do żony listy z frontu, kobieta ukrywała przed nim prawdę o synu. Jadwiga starała się zatrzymać syna w domu, a ponieważ ten uciekał nawet w nocy,. Bardzo mało spała i dużo rozmyślała. Myślami wracała do swojej dawnej miłości, której brak nieustannie przeżywała w tym okresie.

Dawną miłością Jadwigi był Szymon Gajowiec, ale ich związek nie miał szans na przetrwanie. Rodzice Jadwigi byli bogaci, a wybranek jej serca nie posiadał żadnego majątku. Gdy nadarzyła się okazja, rodzice wydali Jadwigę za Seweryna. I choć Szymon błagał ją w liście, żeby zrezygnowała z małżeństwa, kobieta wyszła za innego. Po ślubie miała wyrzuty sumienia, które dręczyły ją do końca życia.

Tymczasem Czarek nie dawał matce spokoju. Bez problemu wymuszał na niej zakup wszystkiego, czego potrzebował. Wiedział, że ojciec zostawił ich z sowitym zabezpieczeniem finansowym, a matka nie umie odmówić jego zachciankom. Skruchę z powodu swojego zachowania odczuwał tylko przez krótkie chwile, gdy ojciec chwalił go w listach przesyłanych z frontu. Jadwiga wierzyła, że syn uspokoi się, gdy Seweryn wróci do domu. Listy ojca przychodziły jednak coraz rzadziej, aż w końcu całkowicie ustały. Jadwiga pogrążyła się w rozpaczy, nikt nie wiedział, gdzie przebywa jej mąż.

Niespodziewanie rozpoczęła się rewolucja. Czarek, który uważał się za jednego z buntowników, pobił dyrektora gimnazjum. Za karę otrzymał wilczy bilet do wszystkich szkół w państwie. To znaczy, że w żadnej z nich nie mógł się uczyć. Wcale się tym nie przejął, bo i tak nie chciał się uczyć, ale z chęcią uczęszczał na wiece i egzekucje publiczne. Jadwiga nie była z tego powodu zadowolona i starała się pokazać synowi, że rewolucja jest zła, ale jej słowa wywoływały w Czarku wyłącznie gniew. 

Syn postanowił się zmienić dopiero wtedy, gdy władze wydały dekret o konfiskacie mieszkań i ukrytych majątków. Ze strachu oddał zakopane przez ojca oszczędności, ale nie wiedział, że jest tam tylko ich część. Jadwiga zabrała większość i ukryła na wsi. Później jeździła tam, aby za ukryte pieniądze kupić choć mąkę na chleb, ponieważ w sklepach brakowało jedzenia. Do mieszkania Baryków wprowadzili się obcy ludzie. Jej i synowi udostępniono najmniejszy pokój. Oboje czuli się obco we własnym domu. Gdy Czarek odkrył powody podróży matki na wieś, postanowił jej pomóc. Kobieta stale wypatrywała męża, wierząc, że los zmieni się na lepsze. Czarek też miał taką nadzieję, mimo że otrzymał list zawiadamiający o śmierci Seweryna. Nie powiedział o tym matce, bo nie chciał jej martwić.

Któregoś dnia w tłumie uciekinierów Jadwiga wypatrzyła kilka kobiet. Zaprosiła je do domu i zaoferowała nocleg. Jak się okazało, była to księżna wraz z księżniczkami. Kobieta zwierzyła się Barykowej, że ma ze sobą złoto, które nie zostało skonfiskowane, lecz musi je zdjąć, ponieważ bardzo ją rani. Jadwiga pomogła księżnej, a złoto położyła na piecu. Nie spodziewała się nocnej kontroli. Gdy zauważono kosztowności, kobiety aresztowano, a Barykową skazano na ciężkie roboty. Zmarła w szpitalu, do którego trafiła dzięki Czarkowi. Syn postarał się, aby matkę pochowano w pojedynczej mogile, choć władze początkowo nie zgadzały się na to. Po śmierci matki chłopak został sam. W Baku ciągle coś zmieniano. Odebrano mu ostatni pokój w mieszkaniu. Dowiedział się również, że ojciec wcale nie umarł. Wstąpił do wojska polskiego i został uznany za zaginionego. Nie był to jednak koniec przeżyć chłopaka.

W Baku rozpoczęła się walka między Ormianami a Tatarami. Czarek ocalał, ponieważ miał polską legitymację. Turcy zabrali go do siebie, aby sprzątał zwłoki poległych. Bezsens wojny i rewolucji ujrzał dopiero tam, gdy zobaczył ogrom zniszczeń, jakie poczyniono. Ludzie głodowali, więc stale kręcili się wokół Turków, żeby zdobyć jakiekolwiek pożywienie. Czarek dostrzegł wśród nich śpiewaka, który nucił jego imię. Był to jego ojciec, który przybył odnaleźć rodzinę. Gdy do Baku przybyli bolszewicy, Barykowie postanowili opuścić miasto. Udawali Rosjan, którzy wracają do Moskwy po skończonej robocie. Mieli lewe paszporty, a dzięki znajomości rosyjskiego nikt się do nich nie przyczepił. Wsiedli więc na statek jadący do Carycyna, ponieważ Seweryn bardzo chciał odzyskać swój ekwipunek wojenny, który pozostawił u przyjaciela. Było mu ciężko. W wojnie odniósł wiele ran, ale nie poddawał się. Czarek nie wiedział, że Seweryn chce go zabrać do Polski.

O podróży do ojczyzny Cezary dowiaduje się w Moskwie. Ojciec opowiedział mu o szklanych domach, które są tam budowane dla Polaków. Ich podróż jest długa i męcząca. Z początku jadą pociągiem do Charkowa. Kolej jest zatłoczona, ponieważ inni Polacy także postanowili wrócić do kraju. Potem większą część drogi muszą pokonać pieszo. Maszynista odmówił przejazdu, ponieważ nie dostał zapłaty. Seweryn nie przeżywa podróży. Umiera w drodze. Czarek musi kontynuować wyprawę w pojedynkę. Gdy dociera do Warszawy, zderza się z brutalną rzeczywistością. Nie ma w kraju żadnych szklanych domów, o których mówił mu ojciec. Postanawia odnaleźć dawną miłość matki, Szymona Gajowca, aby ten go wspomógł. W bohaterze zaczynają się kształtować socjalistyczne poglądy.

Część II. „Nawłoć”. Czarek pozostaje pod opieką Szymona, który przyznał mu się do uczuć, jakimi darzył Jadwigę. Gajowiec jest teraz urzędnikiem w Ministerstwie Skarbu, dlatego bez trudu może załatwić chłopakowi posadę. Młody Baryka podejmuje studia medyczne, ale po jakimś czasie porzuca je, aby wstąpić do wojska. W szeregach jest bardzo lubiany i doceniany. Zaprzyjaźnia się z Hipolitem Wielosławskim, który ma u Czarka dług za uratowanie mu życia. Po skończonej służbie zaprasza Barykę do swojego domu – do Nawłoci niedaleko Częstochowy. Wielosławscy przyjmują gościa najlepiej, jak potrafią. W Nawłoci Cezary po raz pierwszy się zakochuje. Na początku jest zauroczony Karoliną Szarłatowiczówną, potem Wadą Okszyńską i wreszcie Laurą Kościeniecką, z którą ma romans, mimo że dziewczyna jest już zaręczona. Po kłótni z narzeczonym Laury Czarek postanawia wrócić do Warszawy, ale po drodze zatrzymuje się w folwarku w Chłodku. Tam poznaje świat polskiej arystokracji.

Część III. „Wiatr od wschodu”. Młody Baryka wraca do stolicy, gdzie podejmuje pracę u Szymona Gajowca i ma okazję poznać jego poglądy. Ma również nowego kolegę. To Antoni Lulek – student i zwolennik komunizmu. Kolega zaprasza Czarka na zebranie komunistów, ale Baryka długo tam nie zabawia. Wdaje się w ostrą polemikę z młodymi komunistami i dość szybko zostaje wyrzucony z zebrania. Potem długo chodzi po ulicach miasta i rozmyśla. Gdy wraca do domu Gajowca, atakuje wyznawane przez niego idee, lecz Szymon cały czas obstaje przy swoim. 

Kilka miesięcy później chłopak otrzymuje list od Laury Kościenieckiej. Dziewczyna bardzo chce się z nim spotkać. Gdy udaje im się zobaczyć, odżywają dawne uczucia, jednak Laura nie chce kontynuować relacji, co bardzo złości Czarka. Zostawia ją więc w parku i wraca do domu.

W pierwszym dniu przedwiośnia zorganizowano manifestację robotniczą, która miała iść w stronę Belwederu. Na jej czele szli Baryka i Antoni Lulek. Marsz został przerwany przez żołnierzy, którzy szczelnym kordonem otoczyli idących. Czarek nie bał się policji, dlatego odłączył się od protestujących i dzielnie parł na stojący przed nim mur.

To już koniec przygotowanego przez nas streszczenia, ale nie opracowania. Zbierzemy teraz w całość wszystkie najważniejsze fakty, a także scharakteryzujemy głównych bohaterów. Wspomnimy również o motywach, które powinieneś znać, jeśli chcesz zabłysnąć wiedzą przed nauczycielami.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: opracowanie

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść obyczajowo-polityczna, której głównym bohaterem jest Cezary Baryka – syn Seweryna i Jadwigi. Rodzice chłopca są Polakami i bardzo tęsknią za swoim krajem, lecz nie chcą wyjeżdżać z Rosji, gdzie mieszkają, bojąc się utraty dostatniego życia. Los jest jednak przewrotny. Czarkowi najpierw umiera matka, a za jakiś czas ojciec, który stracił zdrowie na froncie. Żeromski pragnął pokazać, jakie przemiany poglądowe i narodowe zaszły w chłopaku w związku z przeżytymi wydarzeniami. Starał się więc, aby przedstawione przez niego sytuacje były jak najbardziej autentyczne.

Dla Żeromskiego sprawy Polski miały ogromne znaczenie. Rodzice pisarza byli zagorzałymi patriotami i tego samego uczyli syna. Jednak można było odnieść wrażenie, że pod względem politycznym było mu bliżej do Gajowca, zwolennika powolnych i rozważnych reform. Baryka z kolei wolał rewolucję w stylu bolszewickim, ale nie zapominał o klasach robotniczych, które według niego trzeba było wziąć pod uwagę. Ponieważ w powieści Czarek przyjaźnił się z komunistą, Żeromskiego posądzono o zamiłowanie do tej frakcji. Autor zdementował te pogłoski, ale i tak książka wywołała wiele kontrowersji.

„Przedwiośnie” to tak naprawdę dyskusja na temat odrodzonej Polski. Kraj odzyskał co prawda niepodległość, ale trawił go kryzys społeczno-gospodarczy. Wielu rodaków myślało, że jakoś to się wszystko ułoży, a Polska będzie państwem niebywałego postępu technicznego. Takie poglądy miał między innymi Seweryn Baryka, ojciec Cezarego, który kreślił przed synem obraz kraju wysoko rozwiniętego pod względem cywilizacyjnym. Chłopak wierzył, że w ojczyźnie znajdzie szklane domy, ale na miejscu uderzyła go brutalna rzeczywistość. Nic nie było takie jak w wyidealizowanych opowieściach ojca. Pomimo tego Czarek się nie poddał i postanowił sam kształtować swoje poglądy. Miał też okazję poznać świat arystokracji, której daleko było do ideału. Ziemianie, u których mieszkał, migali się od pracy, a zdobycie jakiejkolwiek posady było u nich niemile widziane.

Nie można powiedzieć, że dzieciństwo i młodość Baryki były nieszczęśliwe. Chłopak dostawał od swej matki wszystko, czego zapragnął. Dziś byśmy powiedzieli, że był nieco przez nią rozpuszczony. Choć rodzice starali mu się wpoić miłość do ojczyzny, bardziej czuł się Rosjaninem. To w Rosji się wychował, biegle mówił po rosyjsku, a ojczyznę znał jedynie z opowieści rodziców, dlatego jej los niespecjalnie go interesował. Przemiana wewnętrzna i narodowa Czarka dokonała się dopiero w Polsce, kiedy miał okazję na własne oczy zobaczyć, ile zła wyrządziła ludziom rewolucja, której sam był zwolennikiem. Dopiero wtedy zrozumiał sens słów matki, która cały czas powtarzała, że bunt to wielka niegodziwość.

Cezary Baryka to główny bohater „Przedwiośnia”, ale nie jedyny. Przyjrzyjmy się trochę pozostałym postaciom, żebyś niczego nie pominął.

Seweryn Baryka – to ojciec Cezarego. W Baku był urzędnikiem państwowym. Razem z synem i żoną żył w dobrobycie, ale tęsknił za Polską. Bał się opuścić Rosję, bo nie chciał utracić swojego statusu i dobrej posady. Wezwany na wojnę odniósł ciężkie rany, które uniemożliwiły mu dotarcie do Polski. Zmarł w trakcie wspólnej podróży z Czarkiem, przed którym roztaczał cudowną wizję ojczyzny. Cały czas wierzył, że Polska stanie się krajem wielkich możliwości i postępu.

Jadwiga Barykowa – była mamą Cezarego. Za Seweryna wyszła za namową rodziców, choć miała narzeczonego, którego kochała. Był nim Szymon Gajowiec. Niespełniona w małżeństwie, całą swoją miłość przelała na syna. Bardzo dużo opowiadała mu o Polsce. Chciała, żeby znał swoje korzenie.

Szymon Gajowiec – to dawny narzeczony Jadwigi. Nie udało mu się zdobyć jej ręki, ponieważ był zbyt biedny. Z czasem awansował na urzędnika ministerialnego. Jego zdaniem Polska potrzebowała konkretnych reform, które powinny być wprowadzane powoli. To do niego przyszedł Cezary, gdy dotarł do Warszawy. Szymon przyjął go pod swój dach i załatwił mu posadę. 

Hipolit Wielosławski – przyjaciel Czarka z wojska. Po zakończeniu działań na froncie zaprosił Barykę do swojego domu w Nawłoci. Był mu wdzięczny, ponieważ Czarek uratował mu życie. Jednak gdy młody Baryka poprosił o pracę, Hipolit stanowczo odmówił. Dla arystokratów posiadanie stałej posady było nietaktem. Imali się jedynie dorywczych zajęć.

Antoni Lulek – zwolennik komunistów. Chciał reform w Polsce, ale uważał, że powinny one mieć bolszewicki charakter. Wspierał klasę robotniczą. To Lulek szedł na czele manifestacji zmierzającej pod Belweder. Oczywiście robił to razem z Cezarym, ale tylko młody Baryka odważył się wyjść przed szereg, gdy manifestanci zostali zablokowani przez policję.

Wśród bohaterów powieści znalazły się także dziewczyny, z którymi Barykę połączyły namiętne romanse. To Karolina Szarłatowiczówna – cioteczna siostra Hipolita, Wanda Okszyńska i Laura Kościeniecka, do której Czarek pałał prawdziwą miłością. Jednak dziewczyna miała narzeczonego, Władysława Barwickiego, któremu nie spodobały się relacje młodego Baryki z Laurą. Uderzył Czarka w twarz, gdy dowiedział się o romansie tych dwojga.

Zwróćmy jeszcze uwagę na motywy, które są bardzo ważne w powieści: motyw dojrzewania i kształtowania się poglądów młodego Baryki, motyw szklanych domów, którego znaczenie wyjaśniliśmy ci wcześniej oraz motyw rewolucji, którą Żeromski opisał w pierwszej części książki. Powieść zawiera też wątek miłości i zazdrości, ale o tym, mamy nadzieję, pamiętasz.

I na koniec kilka słów dla ambitnych

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego zekranizowano po raz pierwszy w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym ósmym. Było to trzy lata po śmierci autora i cztery po pierwszym wydaniu powieści. Film wyreżyserował Henryk Szaro, a rola Czarusia przypadła Stefanowi Jaraczowi. Ale kto by sięgał po takie starocie. Pewnie byłbyś mistrzem wyszukiwania, o ile w ogóle zdołasz odszukać gdzieś tę wersję. Lepiej znaleźć bardziej współczesną ekranizację powieści. Jej twórcą jest Filip Bajon, a w rolę młodego Baryki wcielił się polski amant – Mateusz Damięcki. U Bajona gra też Daniel Olbrychski, który kiedyś był idolem naszych babć. Co jak co, ale obraz ten warto obejrzeć, mimo że reżyser zmienił trochę fabułę powieści. Osoby, dla których film to za mało, mogą obejrzeć serial nakręcony na podstawie książki.

Stefan Żeromski urodził się w roku tysiąc osiemset sześćdziesiątym czwartym w Strawczynie. Jego rodzice byli zagorzałymi patriotami. Gdy ukończył szkołę gimnazjalną, wyjechał do Warszawy. To tu wykrystalizowały się jego poglądy społeczne i polityczne. Po przerwanych studiach podjął pracę guwernera, która znacząco wpłynęła na rozwój jego pisarskiej pasji. W czasie podróży do Szwajcarii nawiązał kontakt z polską emigracją socjalistyczną, co podsunęło mu kolejne pomysły na twórczość. Gdy ukazała się jego pierwsza powieść, Żeromski był już w Polsce. Rzucił pracę w bibliotece i utrzymywał się wyłącznie z pisania. „Przedwiośnie” nie jest jedyną znaną powieścią tego autora. Popularność przyniosły mu także „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Ludzie bezdomni” oraz szereg innych publikacji. W tysiąc dziewięćset dwudziestym czwartym roku Żeromskiego nominowano do literackiej nagrody Nobla. W tym samym roku wydano „Przedwiośnie”. Jednak sukcesem powieści jej autor cieszył się zaledwie rok. Zmarł w listopadzie tysiąc dziewięćset dwudziestego piątego roku. 

Wróćmy jeszcze raz do „Przedwiośnia”, które jest głównym tematem naszego opracowania. Żeromski poświęcił powieści trzy lata swojego życia. Chciał, aby książka była perfekcyjna pod względem stylistycznym i merytorycznym. Dla pisarza było to bardzo ważne, ponieważ opisywał w niej wydarzenia, które miały miejsce w czasie rewolucji październikowej. Nie był ich naocznym świadkiem, więc musiał zebrać materiały od świadków tych wydarzeń. Rozmowy z nimi zabrały mu dużo czasu, ale nie to stanowiło największy problem. Kłopotem stał się odbiór książki w środowisku politycznym. Był okres, że Żeromskiego posądzano o sympatyzowanie z komunistami, czemu pisarz stanowczo zaprzeczał. Jego odpowiedzią na zarzuty był list otwarty skierowany do Michaiła Arcybaszewa, który został opublikowany w „Echu Warszawskim”. 

Fabułę „Przedwiośnia” poznasz już za chwilę, gdy będziemy streszczać powieść i omawiać poszczególne jej wątki. Zostań z nami do końca, bo naprawdę warto. Czeka na ciebie mnóstwo przygód z udziałem głównych bohaterów. Część z nich to niezły kawałek historii, dlatego na pewno nie będziesz się nudził.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: najważniejsze informacje

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść obyczajowo-polityczna. Książka powstawała w latach tysiąc dziewięćset dwadzieścia jeden – tysiąc dziewięćset dwadzieścia cztery. Jest zbudowana z trzech części: „Szklane domy”, „Nawłoć” i „Wiatr od wschodu”. Poprzedza je tak zwany rodowód, w którym autor opisuje przeszłość. Powieść wydano w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym czwartym, na rok przed śmiercią artysty.

Akcja skupia się na wydarzeniach, które miały miejsce po pierwszej Wojnie Światowej do roku tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego. Był to czas, w którym Polska odzyskała niepodległość, ale kraj nadal pozostawał w głębokim kryzysie, z którego dopiero powoli się podnosił. Panowało bezrobocie, więc ludziom stale brakowało pieniędzy, co stanowiło zachętę do buntów. W Sejmie także nie było porządku. Ugrupowania polityczne mnożyły się na potęgę. Ważnym wydarzeniem był zamach na prezydenta Gabriela Narutowicza, którego Żeromski dobrze znał. Pisarz był wielkim patriotą, dlatego bolało go to, co się działo w ojczyźnie i postanowił poruszyć ten problem w „Przedwiośniu”. Powieść spotkała się z falą krytyki, której Żeromski nie wziął sobie do serca. Dla niego najważniejsze było, aby przedstawione w powieści wydarzenia były autentyczne i miały wartość historyczną.

Tytuł utworu to metafora. Przedwiośnie miało charakteryzować Polskę, która próbowała się podnieść po serii zaborów. I mimo że w kraju cieszono się z odzyskania niepodległości, to i tak był on pogrążony w chaosie. Tak naprawdę przedwiośnie jest po prostu okresem między zimą a wiosną, kiedy przyroda budzi się do życia. Żeromski sprytnie to wymyślił, prawda?

Głównym bohaterem powieści jest Cezary Baryka, który wspólnie z ojcem Sewerynem udaje się w podróż do Polski. Chłopak nigdy wcześniej nie był w kraju, ale zna go z opowieści matki. W Polsce był za to jego ojciec, który pragnie zamieszkać tu na stałe i jeśli będzie trzeba, walczyć w obronie ojczyzny. Żeromski nie pisze zbyt dużo o życiu Baryków w Rosji. Te czasy wspomina jedynie na początku, we wstępie książki. Reszta powieści to przeżycia bohaterów podczas podróży, śmierć Seweryna i samotne dotarcie Czarka do Polski. W ojczyźnie chłopak doznaje brutalnego zderzenia z rzeczywistością. Wszystkie wizje, które snuł przed nim ojciec, okazują się nieprawdą. Mimo tego Czarek nie traci nadziei. Chce być Polakiem i walczyć za Polskę. Jego przeżycia to barwna opowieść, która może cię zaskoczyć liczbą wątków, ponieważ w „Przedwiośniu” nie brakuje motywów literackich. Żeromski zawarł w utworze między innymi motywy dojrzewania, rewolucji, szklanych domów, podróży, a także niesprawiedliwości. Nie pominął też motywów miłości i zazdrości.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: streszczenie

Wstęp. „Rodowód”. Stanowi konspekt powieści, ponieważ Żeromski przedstawia w nim całą rodzinę Baryków. Należą do niej Seweryn, jego żona Jadwiga i ich syn Cezary. Seweryn Baryka jest z pochodzenia Polakiem. Wychował się w rodzinie szlacheckiej. W czasach młodości nie zapewniono mu odpowiedniego wykształcenia, ale mimo tego awansował na wysokiego rangą urzędnika. Jego żona Jadwiga to mieszkanka Siedlec. Kobieta kochała innego mężczyznę, ale wyszła za Seweryna, ponieważ jej rodzice zawarli porozumienie z rodziną chłopaka. Jadwiga i Seweryn bardzo dużo podróżowali po Rosji. Potem osiedlili się w Baku i całą miłość przelali na jedynego syna — Czarka. Jadwiga bardzo tęskniła za Polską. Mimo pobytu w Rosji nie zdołała opanować języka rosyjskiego, co niejednokrotnie było źródłem kłopotów, jednak bardzo chciała być przy synu i mężu. 

Seweryn starał się, aby jego rodzinie niczego nie brakowało. Pieniądze inwestował w dywany, meble i książki. Miał pamiętnik z czasów wojny, w którym jego pradziadek opisywał, jak stracił cały majątek. Była to jedna z cenniejszych książek Baryków. Podobnie jak żona, tęsknił za Polską, ale bał się utraty posady i dostatniego życia. W swoim synu Cezarym starał się zaszczepić jak najwięcej polskości, ale chłopak uczęszczał do rosyjskiej szkoły i nie był zainteresowany rodzimym krajem. Mówił świetnie po rosyjsku, a Polskę znał tylko z opowieści matki.

Część I. „Szklane domy”. Czaruś, jak zdrobniale nazywają go rodzice, dorasta. Otrzymał właśnie promocję do czwartej klasy. Nie zdążył się tym jednak nacieszyć, bo jego tatę powołano do wojska. Seweryn był oficerem zapasowym, dlatego, gdy wybuchła wojna, musiał jechać na front. Czarek wraz z matką odprowadził go na statek do Astrachania. Dorastający chłopak nie umiał poradzić sobie z brakiem ojca. Chuliganił i wagarował. Choć Seweryn pisał do żony listy z frontu, kobieta ukrywała przed nim prawdę o synu. Jadwiga starała się zatrzymać syna w domu, a ponieważ ten uciekał nawet w nocy,. Bardzo mało spała i dużo rozmyślała. Myślami wracała do swojej dawnej miłości, której brak nieustannie przeżywała w tym okresie.

Dawną miłością Jadwigi był Szymon Gajowiec, ale ich związek nie miał szans na przetrwanie. Rodzice Jadwigi byli bogaci, a wybranek jej serca nie posiadał żadnego majątku. Gdy nadarzyła się okazja, rodzice wydali Jadwigę za Seweryna. I choć Szymon błagał ją w liście, żeby zrezygnowała z małżeństwa, kobieta wyszła za innego. Po ślubie miała wyrzuty sumienia, które dręczyły ją do końca życia.

Tymczasem Czarek nie dawał matce spokoju. Bez problemu wymuszał na niej zakup wszystkiego, czego potrzebował. Wiedział, że ojciec zostawił ich z sowitym zabezpieczeniem finansowym, a matka nie umie odmówić jego zachciankom. Skruchę z powodu swojego zachowania odczuwał tylko przez krótkie chwile, gdy ojciec chwalił go w listach przesyłanych z frontu. Jadwiga wierzyła, że syn uspokoi się, gdy Seweryn wróci do domu. Listy ojca przychodziły jednak coraz rzadziej, aż w końcu całkowicie ustały. Jadwiga pogrążyła się w rozpaczy, nikt nie wiedział, gdzie przebywa jej mąż.

Niespodziewanie rozpoczęła się rewolucja. Czarek, który uważał się za jednego z buntowników, pobił dyrektora gimnazjum. Za karę otrzymał wilczy bilet do wszystkich szkół w państwie. To znaczy, że w żadnej z nich nie mógł się uczyć. Wcale się tym nie przejął, bo i tak nie chciał się uczyć, ale z chęcią uczęszczał na wiece i egzekucje publiczne. Jadwiga nie była z tego powodu zadowolona i starała się pokazać synowi, że rewolucja jest zła, ale jej słowa wywoływały w Czarku wyłącznie gniew. 

Syn postanowił się zmienić dopiero wtedy, gdy władze wydały dekret o konfiskacie mieszkań i ukrytych majątków. Ze strachu oddał zakopane przez ojca oszczędności, ale nie wiedział, że jest tam tylko ich część. Jadwiga zabrała większość i ukryła na wsi. Później jeździła tam, aby za ukryte pieniądze kupić choć mąkę na chleb, ponieważ w sklepach brakowało jedzenia. Do mieszkania Baryków wprowadzili się obcy ludzie. Jej i synowi udostępniono najmniejszy pokój. Oboje czuli się obco we własnym domu. Gdy Czarek odkrył powody podróży matki na wieś, postanowił jej pomóc. Kobieta stale wypatrywała męża, wierząc, że los zmieni się na lepsze. Czarek też miał taką nadzieję, mimo że otrzymał list zawiadamiający o śmierci Seweryna. Nie powiedział o tym matce, bo nie chciał jej martwić.

Któregoś dnia w tłumie uciekinierów Jadwiga wypatrzyła kilka kobiet. Zaprosiła je do domu i zaoferowała nocleg. Jak się okazało, była to księżna wraz z księżniczkami. Kobieta zwierzyła się Barykowej, że ma ze sobą złoto, które nie zostało skonfiskowane, lecz musi je zdjąć, ponieważ bardzo ją rani. Jadwiga pomogła księżnej, a złoto położyła na piecu. Nie spodziewała się nocnej kontroli. Gdy zauważono kosztowności, kobiety aresztowano, a Barykową skazano na ciężkie roboty. Zmarła w szpitalu, do którego trafiła dzięki Czarkowi. Syn postarał się, aby matkę pochowano w pojedynczej mogile, choć władze początkowo nie zgadzały się na to. Po śmierci matki chłopak został sam. W Baku ciągle coś zmieniano. Odebrano mu ostatni pokój w mieszkaniu. Dowiedział się również, że ojciec wcale nie umarł. Wstąpił do wojska polskiego i został uznany za zaginionego. Nie był to jednak koniec przeżyć chłopaka.

W Baku rozpoczęła się walka między Ormianami a Tatarami. Czarek ocalał, ponieważ miał polską legitymację. Turcy zabrali go do siebie, aby sprzątał zwłoki poległych. Bezsens wojny i rewolucji ujrzał dopiero tam, gdy zobaczył ogrom zniszczeń, jakie poczyniono. Ludzie głodowali, więc stale kręcili się wokół Turków, żeby zdobyć jakiekolwiek pożywienie. Czarek dostrzegł wśród nich śpiewaka, który nucił jego imię. Był to jego ojciec, który przybył odnaleźć rodzinę. Gdy do Baku przybyli bolszewicy, Barykowie postanowili opuścić miasto. Udawali Rosjan, którzy wracają do Moskwy po skończonej robocie. Mieli lewe paszporty, a dzięki znajomości rosyjskiego nikt się do nich nie przyczepił. Wsiedli więc na statek jadący do Carycyna, ponieważ Seweryn bardzo chciał odzyskać swój ekwipunek wojenny, który pozostawił u przyjaciela. Było mu ciężko. W wojnie odniósł wiele ran, ale nie poddawał się. Czarek nie wiedział, że Seweryn chce go zabrać do Polski.

O podróży do ojczyzny Cezary dowiaduje się w Moskwie. Ojciec opowiedział mu o szklanych domach, które są tam budowane dla Polaków. Ich podróż jest długa i męcząca. Z początku jadą pociągiem do Charkowa. Kolej jest zatłoczona, ponieważ inni Polacy także postanowili wrócić do kraju. Potem większą część drogi muszą pokonać pieszo. Maszynista odmówił przejazdu, ponieważ nie dostał zapłaty. Seweryn nie przeżywa podróży. Umiera w drodze. Czarek musi kontynuować wyprawę w pojedynkę. Gdy dociera do Warszawy, zderza się z brutalną rzeczywistością. Nie ma w kraju żadnych szklanych domów, o których mówił mu ojciec. Postanawia odnaleźć dawną miłość matki, Szymona Gajowca, aby ten go wspomógł. W bohaterze zaczynają się kształtować socjalistyczne poglądy.

Część II. „Nawłoć”. Czarek pozostaje pod opieką Szymona, który przyznał mu się do uczuć, jakimi darzył Jadwigę. Gajowiec jest teraz urzędnikiem w Ministerstwie Skarbu, dlatego bez trudu może załatwić chłopakowi posadę. Młody Baryka podejmuje studia medyczne, ale po jakimś czasie porzuca je, aby wstąpić do wojska. W szeregach jest bardzo lubiany i doceniany. Zaprzyjaźnia się z Hipolitem Wielosławskim, który ma u Czarka dług za uratowanie mu życia. Po skończonej służbie zaprasza Barykę do swojego domu – do Nawłoci niedaleko Częstochowy. Wielosławscy przyjmują gościa najlepiej, jak potrafią. W Nawłoci Cezary po raz pierwszy się zakochuje. Na początku jest zauroczony Karoliną Szarłatowiczówną, potem Wadą Okszyńską i wreszcie Laurą Kościeniecką, z którą ma romans, mimo że dziewczyna jest już zaręczona. Po kłótni z narzeczonym Laury Czarek postanawia wrócić do Warszawy, ale po drodze zatrzymuje się w folwarku w Chłodku. Tam poznaje świat polskiej arystokracji.

Część III. „Wiatr od wschodu”. Młody Baryka wraca do stolicy, gdzie podejmuje pracę u Szymona Gajowca i ma okazję poznać jego poglądy. Ma również nowego kolegę. To Antoni Lulek – student i zwolennik komunizmu. Kolega zaprasza Czarka na zebranie komunistów, ale Baryka długo tam nie zabawia. Wdaje się w ostrą polemikę z młodymi komunistami i dość szybko zostaje wyrzucony z zebrania. Potem długo chodzi po ulicach miasta i rozmyśla. Gdy wraca do domu Gajowca, atakuje wyznawane przez niego idee, lecz Szymon cały czas obstaje przy swoim. 

Kilka miesięcy później chłopak otrzymuje list od Laury Kościenieckiej. Dziewczyna bardzo chce się z nim spotkać. Gdy udaje im się zobaczyć, odżywają dawne uczucia, jednak Laura nie chce kontynuować relacji, co bardzo złości Czarka. Zostawia ją więc w parku i wraca do domu.

W pierwszym dniu przedwiośnia zorganizowano manifestację robotniczą, która miała iść w stronę Belwederu. Na jej czele szli Baryka i Antoni Lulek. Marsz został przerwany przez żołnierzy, którzy szczelnym kordonem otoczyli idących. Czarek nie bał się policji, dlatego odłączył się od protestujących i dzielnie parł na stojący przed nim mur.

To już koniec przygotowanego przez nas streszczenia, ale nie opracowania. Zbierzemy teraz w całość wszystkie najważniejsze fakty, a także scharakteryzujemy głównych bohaterów. Wspomnimy również o motywach, które powinieneś znać, jeśli chcesz zabłysnąć wiedzą przed nauczycielami.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski: opracowanie

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego to powieść obyczajowo-polityczna, której głównym bohaterem jest Cezary Baryka – syn Seweryna i Jadwigi. Rodzice chłopca są Polakami i bardzo tęsknią za swoim krajem, lecz nie chcą wyjeżdżać z Rosji, gdzie mieszkają, bojąc się utraty dostatniego życia. Los jest jednak przewrotny. Czarkowi najpierw umiera matka, a za jakiś czas ojciec, który stracił zdrowie na froncie. Żeromski pragnął pokazać, jakie przemiany poglądowe i narodowe zaszły w chłopaku w związku z przeżytymi wydarzeniami. Starał się więc, aby przedstawione przez niego sytuacje były jak najbardziej autentyczne.

Dla Żeromskiego sprawy Polski miały ogromne znaczenie. Rodzice pisarza byli zagorzałymi patriotami i tego samego uczyli syna. Jednak można było odnieść wrażenie, że pod względem politycznym było mu bliżej do Gajowca, zwolennika powolnych i rozważnych reform. Baryka z kolei wolał rewolucję w stylu bolszewickim, ale nie zapominał o klasach robotniczych, które według niego trzeba było wziąć pod uwagę. Ponieważ w powieści Czarek przyjaźnił się z komunistą, Żeromskiego posądzono o zamiłowanie do tej frakcji. Autor zdementował te pogłoski, ale i tak książka wywołała wiele kontrowersji.

„Przedwiośnie” to tak naprawdę dyskusja na temat odrodzonej Polski. Kraj odzyskał co prawda niepodległość, ale trawił go kryzys społeczno-gospodarczy. Wielu rodaków myślało, że jakoś to się wszystko ułoży, a Polska będzie państwem niebywałego postępu technicznego. Takie poglądy miał między innymi Seweryn Baryka, ojciec Cezarego, który kreślił przed synem obraz kraju wysoko rozwiniętego pod względem cywilizacyjnym. Chłopak wierzył, że w ojczyźnie znajdzie szklane domy, ale na miejscu uderzyła go brutalna rzeczywistość. Nic nie było takie jak w wyidealizowanych opowieściach ojca. Pomimo tego Czarek się nie poddał i postanowił sam kształtować swoje poglądy. Miał też okazję poznać świat arystokracji, której daleko było do ideału. Ziemianie, u których mieszkał, migali się od pracy, a zdobycie jakiejkolwiek posady było u nich niemile widziane.

Nie można powiedzieć, że dzieciństwo i młodość Baryki były nieszczęśliwe. Chłopak dostawał od swej matki wszystko, czego zapragnął. Dziś byśmy powiedzieli, że był nieco przez nią rozpuszczony. Choć rodzice starali mu się wpoić miłość do ojczyzny, bardziej czuł się Rosjaninem. To w Rosji się wychował, biegle mówił po rosyjsku, a ojczyznę znał jedynie z opowieści rodziców, dlatego jej los niespecjalnie go interesował. Przemiana wewnętrzna i narodowa Czarka dokonała się dopiero w Polsce, kiedy miał okazję na własne oczy zobaczyć, ile zła wyrządziła ludziom rewolucja, której sam był zwolennikiem. Dopiero wtedy zrozumiał sens słów matki, która cały czas powtarzała, że bunt to wielka niegodziwość.

Cezary Baryka to główny bohater „Przedwiośnia”, ale nie jedyny. Przyjrzyjmy się trochę pozostałym postaciom, żebyś niczego nie pominął.

Seweryn Baryka – to ojciec Cezarego. W Baku był urzędnikiem państwowym. Razem z synem i żoną żył w dobrobycie, ale tęsknił za Polską. Bał się opuścić Rosję, bo nie chciał utracić swojego statusu i dobrej posady. Wezwany na wojnę odniósł ciężkie rany, które uniemożliwiły mu dotarcie do Polski. Zmarł w trakcie wspólnej podróży z Czarkiem, przed którym roztaczał cudowną wizję ojczyzny. Cały czas wierzył, że Polska stanie się krajem wielkich możliwości i postępu.

Jadwiga Barykowa – była mamą Cezarego. Za Seweryna wyszła za namową rodziców, choć miała narzeczonego, którego kochała. Był nim Szymon Gajowiec. Niespełniona w małżeństwie, całą swoją miłość przelała na syna. Bardzo dużo opowiadała mu o Polsce. Chciała, żeby znał swoje korzenie.

Szymon Gajowiec – to dawny narzeczony Jadwigi. Nie udało mu się zdobyć jej ręki, ponieważ był zbyt biedny. Z czasem awansował na urzędnika ministerialnego. Jego zdaniem Polska potrzebowała konkretnych reform, które powinny być wprowadzane powoli. To do niego przyszedł Cezary, gdy dotarł do Warszawy. Szymon przyjął go pod swój dach i załatwił mu posadę. 

Hipolit Wielosławski – przyjaciel Czarka z wojska. Po zakończeniu działań na froncie zaprosił Barykę do swojego domu w Nawłoci. Był mu wdzięczny, ponieważ Czarek uratował mu życie. Jednak gdy młody Baryka poprosił o pracę, Hipolit stanowczo odmówił. Dla arystokratów posiadanie stałej posady było nietaktem. Imali się jedynie dorywczych zajęć.

Antoni Lulek – zwolennik komunistów. Chciał reform w Polsce, ale uważał, że powinny one mieć bolszewicki charakter. Wspierał klasę robotniczą. To Lulek szedł na czele manifestacji zmierzającej pod Belweder. Oczywiście robił to razem z Cezarym, ale tylko młody Baryka odważył się wyjść przed szereg, gdy manifestanci zostali zablokowani przez policję.

Wśród bohaterów powieści znalazły się także dziewczyny, z którymi Barykę połączyły namiętne romanse. To Karolina Szarłatowiczówna – cioteczna siostra Hipolita, Wanda Okszyńska i Laura Kościeniecka, do której Czarek pałał prawdziwą miłością. Jednak dziewczyna miała narzeczonego, Władysława Barwickiego, któremu nie spodobały się relacje młodego Baryki z Laurą. Uderzył Czarka w twarz, gdy dowiedział się o romansie tych dwojga.

Zwróćmy jeszcze uwagę na motywy, które są bardzo ważne w powieści: motyw dojrzewania i kształtowania się poglądów młodego Baryki, motyw szklanych domów, którego znaczenie wyjaśniliśmy ci wcześniej oraz motyw rewolucji, którą Żeromski opisał w pierwszej części książki. Powieść zawiera też wątek miłości i zazdrości, ale o tym, mamy nadzieję, pamiętasz.

I na koniec kilka słów dla ambitnych

„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego zekranizowano po raz pierwszy w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym ósmym. Było to trzy lata po śmierci autora i cztery po pierwszym wydaniu powieści. Film wyreżyserował Henryk Szaro, a rola Czarusia przypadła Stefanowi Jaraczowi. Ale kto by sięgał po takie starocie. Pewnie byłbyś mistrzem wyszukiwania, o ile w ogóle zdołasz odszukać gdzieś tę wersję. Lepiej znaleźć bardziej współczesną ekranizację powieści. Jej twórcą jest Filip Bajon, a w rolę młodego Baryki wcielił się polski amant – Mateusz Damięcki. U Bajona gra też Daniel Olbrychski, który kiedyś był idolem naszych babć. Co jak co, ale obraz ten warto obejrzeć, mimo że reżyser zmienił trochę fabułę powieści. Osoby, dla których film to za mało, mogą obejrzeć serial nakręcony na podstawie książki.