Łódzkie Muzeum Sztuki od lat uchodzi za miejsce, w którym przeszłość awangardy spotyka się z najnowszymi nurtami artystycznymi. 17 października 2025 roku, w siedzibie ms² przy ul. Ogrodowej 19, instytucja otworzy nową wystawę stałą "Sposoby widzenia". To jeden z najbardziej oczekiwanych projektów muzealnych roku – zarówno ze względu na skalę przedsięwzięcia, jak i jego koncepcję.
Ekspozycja obejmie trzy piętra budynku i kilkaset prac 216 artystów, artystek oraz grup twórczych z Polski i ze świata. Wśród nich znajdą się zarówno klasycy XX wieku – jak Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński, Alina Szapocznikow, Paul Klee czy Max Ernst – jak i współcześni twórcy, m.in. Agnieszka Polska, Wojciech Bąkowski, Zuzanna Janin czy Haegue Yang.
– To jeden z najważniejszych polskich projektów muzealnych o zasięgu międzynarodowym w 2025 roku. Wystawa łączy tradycje awangardy z aktualną debatą o sposobach prezentowania sztuki i roli percepcji – podkreśla Daniel Muzyczuk, dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi.
Jak patrzymy i co naprawdę widzimy
"Sposoby widzenia" nie są zwykłą ekspozycją – to intelektualna podróż przez historię sztuki i ludzkiej percepcji. W trzynastu rozdziałach tematycznych twórcy wystawy pokazują, że patrzenie to nie tylko proces biologiczny, ale także kulturowy, emocjonalny i polityczny akt.
Odwiedzający zobaczą prace nie w porządku chronologicznym, ale w układzie, który zachęca do refleksji nad tym, jak wzrok łączy się z pamięcią, emocją i tożsamością. Poszczególne części noszą tytuły zaczerpnięte z prezentowanych dzieł, m.in. "Opis zdjęcia", "Portret wielokrotny", "Koło przyspieszenia" czy "Spojrzenie jest mostem".
– Sposoby widzenia odzwierciedlają kalejdoskop praktyk i postaw artystów na przestrzeni ostatniego wieku. Podważają nieomylność pierwszego spojrzenia i pokazują, że proces patrzenia to coś więcej niż bierne postrzeganie – mówi Franciszek Smoręda z zespołu kuratorskiego.
Wystawa obejmuje wszystkie media, jakimi posługiwali się artyści XX i XXI wieku – od malarstwa, rzeźby i fotografii, po instalacje, film, obiekty dźwiękowe i performance. Tytuł ekspozycji odwołuje się zarówno do słynnego programu i książki Johna Bergera, jak i do "Teorii widzenia" Władysława Strzemińskiego – postaci szczególnie bliskiej historii łódzkiego muzeum.
Sztuka jako dialog
Koncepcja wystawy opiera się na idei muzeum jako przestrzeni artystycznego dialogu i solidarności – wartości, które towarzyszyły tej instytucji od samego początku. Założone przez artystów Muzeum Sztuki w Łodzi od lat trzydziestych XX wieku pozostaje jednym z kluczowych ośrodków europejskiej awangardy.
"Sposoby widzenia" nie tylko prezentują najważniejsze zjawiska artystyczne ostatniego stulecia, ale też opowiadają historię samego muzeum – miejsca, w którym sztuka zawsze była formą myślenia, eksperymentu i wspólnego doświadczenia.
Towarzyszące wystawie publikacje – albumowy katalog z esejami Mieke Bal i Łukasza Zaremby oraz antologia tekstów artystów o percepcji i współtworzeniu sensów – dopełniają idei ekspozycji, ukazując sztukę jako proces poznawczy i intelektualny dialog z rzeczywistością.
Weekend otwarcia: performanse, koncerty i wernisaż dla dzieci
Otwarciu wystawy 17 października o godz. 18.00 towarzyszyć będzie bogaty program artystyczny. W piątkowy wieczór publiczność zobaczy performanse Cezarego Bodzianowskiego i austriackiej artystki Anny Rimmel, a następnie koncert wiolonczelisty i kompozytora Antona Lukoszevieze – inspirowany twórczością Strzemińskiego. Wieczór zakończy DJ set warszawskiej artystki DaisyCutter.
W sobotę, 18 października, odbędzie się oprowadzanie kuratorskie oraz performans Ewy Zarzyckiej, laureatki Nagrody im. Katarzyny Kobro 2024. Tego samego dnia o 18.30 zostanie wręczona tegoroczna Nagroda im. Katarzyny Kobro, honorująca artystki i artystów poszukujących nowych form ekspresji i redefiniujących rolę sztuki w społeczeństwie.
Niedziela należeć będzie do najmłodszych. O 12.30 Muzeum Sztuki zaprosi dzieci na wyjątkowy wernisaż z zabawami, psikusami i słodką niespodzianką. O 14.00 kuratorzy oprowadzą publiczność po wystawie w towarzystwie tłumacza PJM.
Nie tylko patrzeć, ale też dostrzec
"Sposoby widzenia" to nie tyle wystawa, co zaproszenie do rozmowy – o tym, jak postrzegamy świat i jakie znaczenia nadajemy obrazom. W czasach, gdy uwaga staje się towarem deficytowym, łódzkie muzeum przypomina, że patrzenie może być aktem uważności, refleksji i wspólnego doświadczenia.
Ekspozycja w ms² będzie dostępna od 17 października 2025 roku. Szczegóły programu towarzyszącego oraz wydarzeń weekendu otwarcia można znaleźć na stronie: msl.org.pl/sposoby-widzenia.
