Nadchodzący 2026 rok zapowiada się jako okres poważnych zmian w polskim prawie pracy. Nowe przepisy wpłyną na wymiar urlopu, kontrole zwolnień lekarskich, a nawet sposób formułowania ogłoszeń o pracę. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej planuje również testowanie skróconego tygodnia pracy. Oto najważniejsze zmiany, które warto znać.
Zmiany w stażu pracy
Od 1 stycznia 2026 roku wchodzi w życie jedna z najważniejszych zmian dla pracowników. Do stażu pracy, od którego zależy m.in. wymiar urlopu wypoczynkowego, wliczane będą nie tylko okresy zatrudnienia na umowie o pracę, ale również okresy pracy na umowach-zleceniach oraz czas prowadzenia działalności gospodarczej.
Dzięki tej zmianie wiele osób szybciej osiągnie 10-letni staż pracy, co da im prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego zamiast dotychczasowych 20. W praktyce oznacza to, że np. copywriter, który przez 3 lata studiów pracował na zleceniach, będzie mógł doliczyć ten okres do stażu pracy. Zmiana wpłynie również na wysokość dodatków stażowych, prawo do nagród jubileuszowych i wysokość odpraw.
ZUS zyska nowe uprawnienia
Od 1 stycznia 2026 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzyma znacznie szersze uprawnienia do kontrolowania zwolnień lekarskich. ZUS będzie mógł zakwestionować L4 i odebrać zasiłek chorobowy, jeśli uzna, że pracownik podejmuje działania sprzeczne z celem leczenia. Chodzi tu przede wszystkim o pracę zarobkową, wysiłkowe wyjazdy czy aktywności, które mogą przedłużać powrót do zdrowia.
Nowe przepisy precyzują jednak, że pracownik na zwolnieniu lekarskim może bez ryzyka utraty zasiłku wykonywać codzienne czynności, takie jak zakupy czy załatwianie drobnych obowiązków domowych. Celem reformy jest walka z nadużyciami i uszczelnienie systemu.
Ważne zmiany dla pracowników i pracodawców od 2026
Kolejne zmiany dotyczą wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop oraz treści ogłoszeń o pracę. Od 1 stycznia 2026 roku ekwiwalent za urlop będzie wypłacany razem z ostatnim wynagrodzeniem, a nie w dniu rozwiązania umowy. Ma to uprościć rozliczenia i dać pracownikowi pewność co do terminu wypłaty.
Ponadto wszystkie ogłoszenia o pracę będą musiały zawierać neutralne płciowo nazwy stanowisk. Formułowania takie jak "poszukujemy energicznej sekretarki" zostaną zastąpione przez "poszukujemy pracownika na stanowisko specjalisty ds. administracji". Zmiana ma na celu promowanie równego traktowania i walkę z dyskryminacją.
Rewolucyjne uprawnienia PIP
Państwowa Inspekcja Pracy, w 2026 roku zyskać ma nowe uprawnienie. Inspektorzy będą mogli samodzielnie, decyzją administracyjną, przekwalifikować umowę cywilnoprawną (zlecenie, o dzieło, B2B) na umowę o pracę. Do tej pory takie prawo przysługiwało wyłącznie sądom pracy.
Decyzja będzie mogła zostać wydana, jeśli inspektor stwierdzi, że praca ma cechy stosunku pracy, takie jak wykonywanie zadań pod nadzorem, w określonym miejscu i czasie. Dla pracowników oznacza to większą ochronę i dostęp do pełni praw pracowniczych, w tym urlopu i zasiłku chorobowego.
Skrócony tydzień pracy w Polsce
Od 1 stycznia 2026 roku firmy, które zgłosiły się do udziału w pilotażowym programie skróconego tygodnia pracy stworzonym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej będą testować różne modele tego rozwiązania. Jednym z nich ma być 4-dniowy tydzień pracy przy zachowaniu dotychczasowego wynagrodzenia.
Program ma dostarczyć danych na temat wpływu takiego rozwiązania na produktywność i zadowolenie pracowników.
