Razem przeciw depresji

Depresja jest jedną z najczęściej występujących chorób na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Choroba może dotknąć każdego bez względu na płeć, wiek czy status społeczny. Często rozwija się latami, dyskretnie, powoli odbierając radość z życia.

Choroba ta utrudnia, a nawet czasem uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Szereg objawów towarzyszących depresji to smutek, wycofanie, obojętność, stany lękowe. Niebezpieczne mogą okazać się również myśli samobójcze, które towarzyszą osobom cierpiącym na depresję. W tym sensie depresja jest chorobą śmiertelną. Każdego dnia średnio szesnaścioro Polaków odbiera sobie życie, ponieważ nie może znieść cierpienia. Szacuje się, że w Polsce na depresję chorują prawie cztery miliony ludzi.

Przejawy depresji w okresie dzieciństwa i młodości są często niedojrzałe, niecharakterystyczne, przypominają przejawy innych stanów i zaburzeń, a ich rozpoznanie wymaga niekiedy znacznego wysiłku. Diagnoza depresji u dziecka może być trudna, ze względu na podobieństwo objawów zarówno do zachowań i emocji towarzyszących okresowi dojrzewania, jak i innych zaburzeń takich, jak ADHD czy zaburzeń odżywiania.

Obecnie wiadomo już, że zarówno dzieci spokojne, wycofane, jak i drażliwe, kierowane do specjalistów w związku ze „złym zachowaniem”, mogą cierpieć z powodu depresji.

U jednych i u drugich mogą wystąpić zaburzenia, których następstwem są liczne negatywne skutki:

• pogorszenie przystosowania społecznego (brak kontaktu z rówieśnikami),
• trudności w nauce,
• niekiedy zwiększone ryzyko samobójstwa,
• zwiększone ryzyko depresji w przyszłości.

Objawy

Podobnie jak u dorosłych, objawami depresji u dzieci są:

• smutek
• ograniczenie lub rezygnacja z zainteresowań i aktywności, które dotychczas sprawiały radość (anhedonia)
• zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej – spowolnienie lub pobudzenie
• poczucie braku nadziei i sensu życia
• niskie poczucie własnej wartości
• nadmierne poczucie winy
• poczucie bezradności
• nawracające myśli o śmierci i samobójstwie
• spadek energii
• nadmierna męczliwość
• zaburzenia koncentracji uwagi
• wzrost lub spadek apetytu
• zmiana wzorca snu (utrzymujące się przez pewien czas wyraźne trudności z zasypianiem lub wczesne wybudzanie).

W okresie dojrzewania liczba przypadków zaburzeń depresyjnych wyraźnie wzrasta osiągając poziom porównywalny z zachorowalnością u dorosłych. Dla depresji w tej grupie wiekowej charakterystyczny jest nastrój rozdrażnienia oraz złość. Często pojawia się wycofanie społeczne, zmiany apetytu (zmniejszenie lub zwiększenie), wahania rytmu dobowego, utrata zainteresowania zajęciami, które wcześniej sprawiały przyjemność, jak sport czy spotkania z rówieśnikami.

Przyczyny depresji u dzieci i młodzieży

Przyczyną wystąpienia klinicznej nie jest jakiś pojedynczy czynnik biologiczny czy jedno zewnętrzne zdarzenie. Z pewnością należy brać pod uwagę procesy biochemiczne zachodzące w mózgu, czynniki genetyczne czy wpływ środowiska zewnętrznego.

Na rozwój depresji może mieć wpływ również:

• nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych przez członków rodziny,
• przemoc w rodzinie,
• przewlekła choroba któregoś z rodziców, innego członka rodziny lub samego dziecka,
• utrata ukochanej bliskiej osoby spowodowana śmiercią lub np. rozwodem rodziców,
• sytuacje psychicznego, fizycznego lub seksualnego wykorzystywania przez opiekunów,
• przewlekły konflikt małżeński rodziców,
• zaniedbanie,
• brak zainteresowania,
• wrogość i emocjonalne odrzucenie, nadmierne kontrolowanie przez rodziców,
• obarczanie dziecka zbyt dużą, przerastającą jego możliwości odpowiedzialnością,
• trudna sytuacja materialna oraz społeczna izolacja rodziny.

Leczenie depresji u dzieci i młodzieży, podobnie jak w przypadku dorosłych, jest połączeniem psychoterapii z farmakologią. Stosuje się także terapię domową, polegającą na działaniach rodziców, mających na celu wspieranie dziecka i odpowiednią opiekę nad nim.