Cmentarz Centralny w Szczecinie - historia
O jego powstaniu zadecydowała ówczesna Rada Miasta i społecznicy. Był to efekt kurczącej się liczby miejsc na cmentarzach przykościelnych. Padła decyzja, aby utworzyć nekropolię na terenie dzisiejszych Gumieniec. Pierwsze pochówki odbyły się w 1901 roku, ale badacze znaleźli tam o wiele starsze groby.
- Najstarsze pochówki na tamtym terenie liczą sobie, aż 6 tysięcy lat. Spoczęli tu ludzie jeszcze z epoki neolitu. Badacze niemieccy jeszcze na początku XX wieku, badając teren pod dzisiejszy Cmentarz Centralny na przykład Hugo Lemcke; odkryli około 60 urn z epoki neolitu, a mowa o okolicy ulicy Mieszka I, tam gdzie znajdziemy XIX wieczny wiatrak. Cmentarz Centralny jest zatem trzecim co do wielkości w Europie, największym w Polsce, ale może i najstarszym, na którym już od dawnych czasów były nieprzerwanie organizowane pochówki. Z historii wiemy też, że jeszcze w XVII wieku dochodziło w tej okolicy do wielu bitew, a polegli musieli zostać gdzieś pochowani. Szczecinianie nie znają tej historii, ale pracujemy nad tym, aby to się zmieniło - mówi nam historyk i przewodnik, Robert Abelite.
Cmentarz Centralny w Szczecinie wzorowano na nekropolii w Hamburgu. Już na etapie projektowania starano się go maksymalnie upodobnić do parku. Układ alejek również nie jest przypadkowy. Ułożone są promieniście, aby tworzyć przejściowe łuki, późniejszy układ wzorowany był już na stylu nowojorskim, dlatego dalsze części układają się prostopadle.
Pomniki, miejsca pamięci i nagrobki znanych osób
Na największej szczecińskiej nekropolii znajdziemy kilkanaście ciekawych pomników. To między innymi Krzyż Katyński, pomnik Braterstwa Broni, ofiar Grudnia 70' czy pomnik Pionierów Szczecina. To jednak nie wszystko, bo ciekawych miejsc nie brakuje i jest ich na prawdę sporo. Na kwaterach żołnierzy spoczywa około 400 żołnierzy polskich i ponad 3 tysiące radzieckich wojskowych.
- Ciekawostką jest także kwatera belgijska. Tutaj mamy odniesienie do wojny francusko-polskiej z 1870/71, czyli tak zwany "Żelazny Krzyż". Belgowie po prostu trafili do niewoli i co ciekawe, trafili aż tutaj, stąd to miejsce - dodaje Abelite i tłumaczy, że poza ciekawą architekturą na nekropolii odnajdziemy przeróżne gatunki roślinności, jakich nie spotkamy w wielu miejscach.
- Tutaj nadal spotkamy dzika, sarnę czy wiewiórkę i jest to naturalne na takim terenie, ale ciekawe są gatunki roślin jakie spotkamy na terenie nekropolii. To ponad 350 gatunków, więc nie sposób wymienić wszystkie, ale są lipy, sosny, limby, ale i modrzewie japoński i europejskie, a nawet można tam znaleźć zieloną pomarańczę - tłumaczy ekspert.
Na Cmentarzu Centralnym spoczywa też wiele znanych postaci. To między innymi piosenkarka Helena Majdaniec, której nagrobek przypomina swoim kształtem fortepian, ale i legendarny trener Pogoni Szczecin - Florian Krygier. Spoczywa tu również pierwszy polski prezydent Szczecina; Piotr Zaremba. Na największej szczecińskiej nekropolii spoczęła też pisarka Monika Szwaja oraz pionier brazylijskiego jujitsu w Polsce i pierwszy zdobywca czarnego pasa w tej dyscyplinie - czyli Mariusz "Manolo" Linke. Groby bliskich lub znanych osób można wyszukać TUTAJ.
