Odbudowa Pałacu Saskiego - ustawa w tej sprawie została przyjęta przez sejm w piątek 23 lipca 2021 roku. Odtworzenie klasycystycznego budynku było jedną z obietnic wyborczych prezydenta Andrzeja Dudy. Pałac, którego budowa rozpoczęła się po 1661 roku, stał na swoim miejscu do 1944 roku, kiedy to po upadku Powstania Warszawskiego został wysadzony w powietrze przez niemieckie siły okupacyjne. Z potężnego gmachu przetrwał tylko niewielki fragment arkad z Grobem Nieznanego Żołnierza. Ta niewielka część dawnego Pałacu znajduje się na placu Piłsudskiego. Przegłosowana ustawa przewiduje też odbudowę pałacu Brühla i kamienic przy ulicy Królewskiej. Co jeszcze znalazło się w dokumencie? O tym w dalszej części artykułu.
Jak wyglądał Pałac Saski przed Wojną?
Pałac Saski był imponującym budynkiem. Widać to miedzy innymi na archiwalnych, przedwojennych nagraniach z Warszawy. Fragmenty Pałacu widać między innymi na poniższym filmie:
Ustawa dot. odbudowy Pałacu Saskiego - najważniejsze założenia dokumentu
Odrzucenia ustawy w całości żądała opozycja, jednak Sejm nie wyraził na to zgody. Za uchwaleniem dokumentu głosowało 234 posłów, 173 było przeciw, 35 wstrzymało się od głosu. Ustawa wchodzi w życie 14 dni po uchwaleniu. Co zakłada? Prezydencki projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie został przygotowany przez specjalny zespół powołany przez kancelarię Prezydenta RP. Pałac Saski miałby być przeznaczony dla instytucji i inicjatyw kulturalnych. Natomiast zrekonstruowane kamienice przy ulicy Królewskiej mogłyby się stać siedzibą Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Siedzibą senatu zostałby zaś Pałac Brühla.
Głosowano też nad poprawkami zgłoszonymi podczas drugiego czytania. Większość odrzucono. Poległ między innymi zapis mówiący o tym aby członkowi rady nadzorczej spółki celowej nie przysługiwało wynagrodzenie za udział w jej pracach. Odrzucono także propozycję, aby przed złożeniem wniosku, o którym mowa w przepisie, spółka celowa występowała o uzgodnienia. Przyjęta została zaś poprawka o zgłaszanie przez marszałek Sejmu kandydata do Rady Odbudowy, która miałaby opiniować projek.
Odbudowa Pałacu Saskiego i pozostałych budynków wymienionych w ustawie miałaby potrwać 10 lat.
Odbudowa Pałacu Saskiego wzbudza kontrowersje
Temat odbudowy Pałacu Saskiego pojawiał się w debacie publicznej od zakończenia II Wojny Światowej. Wraz nastaniem prezydentury Andrzeja Dudy, który w kampanii wyborczej obiecywał odtworzenie gmachu, podjęto konkretne decyzje w tej sprawie. W kwestii odbudowy Polska nie mówi jednym głosem. Opozycja uważa odbudowę Pałacu Saskiego za niepotrzebną. Według polityków, kraj - szczególnie w dobie pandemii - ma inne priorytetowe problemy. O odbudowie krytycznie wypowiada się też wielu specjalistów z dziedziny historii sztuki i ochrony zabytków. Zwraca się uwagę, że odtworzenie budynku bezpowrotnie zmieni symbolikę Grobu Nieznanego Żołnierza. Podzieleni są też mieszkańcy i mieszkanki Warszawy.
