Zmiany w prawie pracy 2023. Dłuższe urlopy, praca zdalna, wyższa płaca

Spis treści

1. Zmiany w prawie pracy 2023: Praca zdalna
2. Zmiany w prawie pracy 2023: Nowe uprawnienia rodziców
3. Zmiany w prawie pracy 2023: Dodatkowe urlopy
4. Zmiany w prawie pracy 2023: Lepsza ochrona przed zwolnieniem
5. Zmiany w prawie pracy 2023: Wyższa płaca minimalna i stawka godzinowa
6. Zmiany w prawie pracy 2023: Badanie trzeźwości pracowników

Zmiany w prawie pracy 2023 przyniosą wiele udogodnień i korzyści pracownikom. Jedną z najważniejszych różnic prawnych jest to, że zatrudnieni zyskają lepszą ochronę przed zwolnieniem. Dla pracodawców również przewidziano wiele możliwości. Firmy dostaną m.in. jednoznaczne prawo do weryfikowania trzeźwości pracowników.

Przyjrzyjmy się takim obszarom zmian w prawie pracy 2023, jak: praca zdalna, nowe uprawnienia rodziców, dodatkowe urlopy, wyższa płaca minimalna i stawka godzinowa, lepsza ochrona przed zwolnieniem i badanie trzeźwości pracowników.

Zmiany w prawie pracy 2023: Praca zdalna

Praca zdalna zaistniała w społecznej świadomości w czasie pandemii koronawirusa. Od tego momentu praca zdalna i praca hybrydowa to dla wielu Polaków codzienność. Od marca 2023 roku czekają nas w tym względzie zmiany prawne. 

Ponieważ ten model sprawdził się doskonale, pracodawcy będą mogli stosować pracę na odległość na stałe na podstawie kodeksu pracy, a nie specustawy covidowej. Projektowane przepisy wskazują, że zatrudniony będzie mógł wykonywać obowiązki całkowicie lub częściowo poza siedzibą firmy, np. w swoim domu.

Ważne jest jednak to, że miejsce takie każdorazowo trzeba będzie ustalać z zatrudniającym. Reguły świadczenia pracy w formie zdalnej mają być określane w porozumieniach zawieranych ze związkami zawodowymi lub w regulaminie. 

Czytaj także: ZUS walczy z lewymi L4. Znaczny wzrost liczby kontroli zwolnień

Ustawa przewiduje również, że firma ma zapewnić zatrudnionemu materiały i narzędzia niezbędne do pracy zdalnej oraz pokryć koszty energii elektrycznej, oraz usług telekomunikacyjnych (dostęp do internetu). W tym celu będzie można ustalić ryczałt, którego wysokość ma odpowiadać przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku z wykonywaniem obowiązków z domu. Omawiane przepisy uchwalił już Sejm, a Senat wprowadził do nich poprawki. Znów trafią więc do Sejmu, a następnie — do podpisu prezydenta.

Najprawdopodobniej wejdą one w życie dwa miesiące po ogłoszeniu, czyli najprawdopodobniej w marcu 2023 r. Senat zgłosił jednak poprawkę wydłużającą vacatio legis do trzech miesięcy. Jeśli Sejm jej nie odrzuci, to nowe przepisy zaczną obowiązywać najwcześniej w kwietniu 2023 r.

Zmiany w prawie pracy 2023: Nowe uprawnienia rodziców

Zmiany w prawie pracy 2023 nie ominą również pracujących rodziców. Opiekunowie małych dzieci mogą liczyć nie tylko na dodatkowy urlop, ale też inne, nowe uprawnienia. Pracownika wychowującego dziecko do ósmego roku życia nie będzie można bez jego zgody:

• zatrudniać w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej,
• obejmować systemem przerywanego czasu pracy (z maksymalnie 5-godzinną przerwą w trakcie doby),
• delegować poza stałe miejsce pracy.

Zmiany w prawie pracy 2023: Dodatkowe urlopy

Pracownicy w 2023 roku mogą też spodziewać się zmian w obszarze urlopów. Będą to zmiany zdecydowanie na plus, bowiem pojawią się dodatkowe opcje urlopowe. 

Dodatkowy czas wolny od pracy przewiduje rządowa nowelizacja kodeksu pracy, która wdraża unijne dyrektywy w sprawie przejrzystych warunków pracy i godzenia obowiązków zawodowych i rodzinnych. Przepisy przewidują takie udogodnienia, jak: wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dodatkowe dwa miesiące. Ten dodatkowy wymiar w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. przepadnie, jeśli nie go nie wykorzystają (dni wolne nie będą przechodzić na matkę). Rodzic dostanie w czasie tego urlopu zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru.

Nowe przepisy będą korzystne nie tylko dla rodziców małych dzieci. Wprowadzony zostanie również 5-dniowy urlop opiekuńczy. Będzie on udzielany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia członkowi rodziny (rodzicom, dzieciom lub małżonkowi) albo osobie, która mieszka z pracownikiem. Urlop ten – w przeciwieństwie do wypoczynkowego – ma być bezpłatny.

Następne dodatkowe dni wolne, to: dwa dni wolne, które będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Chodzi o takie sytuacje, jak np. nagła powódź lub inne klęski żywiołowe czy katastrofy, a także w przypadku uszkodzenia domu, wypadku dziecka w szkole, nagłej choroby członka rodziny itp. Czas zwolnienia będzie płatny w wysokości połowy przysługującego wynagrodzenia.

Projekt tych zmian jest aktualnie na etapie zmian legislacyjnych. Ma szansę wejść w życie w drugim kwartale 2023 r., ale bardziej prawdopodobnym terminem jest drugie półrocze 2023 r.

Zmiany w prawie pracy 2023: Lepsza ochrona przed zwolnieniem

W 2023 roku trudniej będzie zwolnić pracownika, a zasady zwolnień będą o wiele bardziej transparentne niż do tej pory. Nowelizacja kodeksu pracy, która ma wdrożyć unijne dyrektywy, przewiduje też zmiany w rozwiązywaniu umów o pracę na czas określony.

Według nowych przepisów, pracodawca będzie musiał uzasadniać wypowiedzenie takiej umowy i konsultować je z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym. Obecnie takie wymogi dotyczą tylko wymówienia wyłącznie umowy na czas nieokreślony. Obecnie w razie konieczności szybkich zwolnień pracodawcy często w pierwszym rzędzie rozwiązują umowy na czas określony, bo nie trzeba wskazywać powodów zakończenia zatrudnienia. Teraz takie praktyki ulegną zmianie.

Zmiany w prawie pracy 2023: Wyższa płaca minimalna i stawka godzinowa

Pojawią się również podwyżki dla osób, które zarabiały do tej pory płacę minimalną. Od 1 stycznia 2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie z 3010 zł do 3490 zł. Kolejna podwyżka — tym razem do 3600 zł — ma obowiązywać od lipca 2023 r. Wymusi to także podwyżkę innych świadczeń powiązanych z minimalnym wynagrodzeniem. Wzrośnie też minimalna stawka godzinowa dla samozatrudnionych i zleceniobiorców. Od 1 stycznia 2023 r. wyniesie ona 22,80 zł, a od lipca 23,50 zł.

Zmiany w prawie pracy 2023: Badanie trzeźwości pracowników

Na zakończenie zmian warto wspomnieć o czymś, co podniesie możliwości pracodawców. Mowa o badaniu trzeźwości pracowników, które znacznie łatwiej będzie można przeprowadzić. 

Firma będzie mogła wprowadzić kontrolę w miejscu pracy, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo do ochrony mienia. Mowa tutaj o nadzorze niewymagającym badania laboratoryjnego, czyli np. sprawdzanie alkomatem, a nie pobieranie krwi. To ostatnie też będzie dopuszczalne, ale na podstawie innej procedury, np. gdy sam pracownik zażąda, aby badanie — w razie podejrzenia nietrzeźwości — przeprowadziła policja.

- W zależności od stosowanego alkomatu oraz od stężenia, jakie wykażą poszczególne badania, pracownik będzie mógł być badany nawet do trzech razy przez pracodawcę — wskazywała w trakcie prac nad nowelizacją w Sejmie Dagmara Lebiecka, główny specjalista w departamencie zdrowia publicznego Ministerstwa Zdrowia.

Na takich też zasadach firma będzie mogła kontrolować też, czy pracownik nie jest pod wpływem narkotyków lub innych środków odurzających. Nowe przepisy są przewidziane w nowelizacji, która zakłada też wspomniane wcześniej zmiany w zakresie pracy zdalnej. Regulacje dotyczące badania trzeźwości wejdą jednak w życie szybciej — 14 dni po ogłoszeniu, czyli najwcześniej na przełomie stycznia i lutego 2023 r.

Być może tak intensywne zmiany zahamują niepokojące zjawisko, jakim niewątpliwie jest niezadowolenie Polaków z pracy.