Świerklaniec. Pałac - historia i zdjęcia "Małego Wersalu". Czy Pałac kawalera stoi do dziś? Zamek - co się z nim stało?

Spis treści

1. Pałac w Świerklańcu - historia, ciekawostki
2. Zamek w Świerklańcu - co się z nim stało?
3. Świerklaniec - skąd nazwa pałacu "Mały Wersal"?
4. Pałac w Świerklańcu - atrakcje w okolicy, jezioro
5. Pałac w Świerklańcu - odbudowa
6. Mały Wersal - lokalizacja, wskazówki dojazdu i mapa
7. Noclegi i restauracje w pobliżu "Małego Wersalu"

Pałac w Świerklańcu - historia, ciekawostki

Pałac został zbudowany w 1876 na zlecenie Hrabiego Guido Henckela von Donnersmacka - majętnego i wpływowego właściciela ziemskiego posiadającego ogromne udziały na całym Śląsku, w tym w Kopalni Guido w Zabrzu. Piękny obiekt budowany był z myślą o jego pierwszej żonie - markizie Blance de Paiva. Oprócz głównej budowli, obok powstała mniejsza - Pałac Kawalera - specjalnie dla cesarza niemieckiego Wilhelma II, który często pojawiał się u Donnersmacków na polowaniach. Oba budynki były wyposażone w nowoczesne wówczas udogodnienia - ogrzewanie, luksusowe łazienki i system wentylacji. 

Niestety, w roku 1945 główny pałac strawił pożar - był to los, który spotykał wiele wspaniałych pałaców, które cudem przetrwały czasy II Wojny Światowej. Tak mapy pałaców w Polsce zachodniej zniknął np. przepiękny pałac Goduli w Bytomiu (Szombierki), a w ruinę zamienił się bajkowy pałac w Kopicach.

Jak doszło do pożaru? O podpalenie podejrzewano Armię Czerwoną, która nacierała na region, ale i - zaskakująco - wycofujących się żołnierzy Wehrmachtu, którzy mieliby podpalić pałac na polecenie samego Guidotto von Donersmacka.

Na przestrzeni lat 1954-1957 pałac rozebrano, a odzyskany budulec posłużył do budowy Pałacu Kultury Zagłębia (1951-1958) - pierwszego pałacu kultury w Polsce.

Dziś w Świerklańcu możemy podziwiać jedynie mniejszy Pałac Kawalera (działa tu hotel i restauracja) oraz kilka pozostałości po pałacu. Ocalałe francuskie rzeźby lwów z tarasu pałacowego zobaczycie dziś w Zabrzu - zdobią wejście do parku przy ulicy 3 Maja. Z kolei dawna brama pałacowa znajduje się w Parku Śląskim w Chorzowie.

Zamek w Świerklańcu - co się z nim stało?

Smutny los spotkał też inny wspaniały obiekt w Świerklańcu należący do rodu Henckel von Donnersmarck - zamek piastowski, o którym pierwsze wzmianki pojawiały się już w XIV wieku. W 1945 roku wspaniałe bogato zdobione i wyposażone wnętrza rozgrabiono, a budynek zdewastowano. W 1957 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach wpisał zamek do rejestru zabytków. Rozpoczęły się pracę renowacyjne, planowano zadbać o średniowieczne mury. Dopiero w 1962 roku do Konserwatora dotarła wieść, że obiekt na wniosek Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach został wysadzony w powietrze przez górników kopalni "Andaluzja". 

Pozostałości zamku prawdopodobnie do dziś można znaleźć w Świerklańcu - teren z gruzu mieli uprzątnąć jego mieszkańcy, w zamian za ten budulec właśnie.

Świerklaniec - skąd nazwa pałacu "Mały Wersal"?

Rezydencja powstawała na podmokłym terenie, dlatego w ziemię wbito ponad 2000 długich dębowych pali, na które wylano fundamenty. Nie zachowały się szkice projektów pałacu z wyjątkiem jednego rysunku, znajdującego się w Musee d’Orsay w Paryżu.

Projekty nie były publikowane, gdyż pałac tworzyli francuscy artyści dla niemieckiego hrabiego, gdy stosunki oby państw były bardzo napięte. Projekt Małego Wersalu opracował Hector Lefuel, nadworny architekt francuskiego cesarza Napoleona III. Lefuel realizował m.in. wielkie zlecenie połączenia pałacu Tuileries i Luwru w Paryżu.

Dla Hencklów w Świerklańcu opracowali też m.in. Emmanuel Fremiet (autor rzeźb na tarasie), firma Christofle oraz Charles Rissignneux. Ten ostatni urządzał m.in. pałac wicekróla Egiptu. W Małym Wersalu było około 100 pomieszczeń. - czytamy na stronie samorządu terytorialnego.

Hrabia Guido Henckel von Donnersmack był zafascynowany stylem francuskich pałaców Paryża. Posiadanie własnego "Wersalu" musiało być dla niego ważnym celem i osiągnięciem.

Pałac w Świerklańcu - atrakcje w okolicy, jezioro

Spalenie pałacu na szczęście nie pochłonęło wszystkich zabytków. W okolicy ostało się wiele atrakcji, spośród których wymienić możemy:

• Park w Świerklańcu, którego to wyjątkowe ogrody, dróżki i fontanny stanowił za dodatek do luksusowego pałacu.
• Pałac Kawalera, zbudowany z myślą o samym Cesarzu Wilhelmie II. 
• Zabytkowy Kościół pw. Dobrego Pasterza, którego historia sięga schyłku XIX wieku. 
• Pałac Donnersmacków w Nakle Śląskim, będący jedną z głównych kwater tego majętnego rodu. 
• Jezioro Świerklaniec, znajdujące się na skraju parku.

Wstęp do parku jest wolny i bezpłatny. Z kolei Pałac Kawalera jest otwarty od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 14:00 oraz weekendy. Trzeba umawiać się indywidualnie na zwiedzanie pałacu pod numerem telefonu 322-844-330. 

Pałac w Świerklańcu - odbudowa

Na chwilę obecną nie ma żadnych realistycznych planów odbudowy tego pięknego pałacu, pomimo wielkiej aprobaty tego pomysłu pośród internautów. 

Mały Wersal - lokalizacja, wskazówki dojazdu i mapa

Park, w którym znajdował się pałac, mieści się przy ulicy Parkowej oraz drodze krajowej nr 78. Można też dojechać tutaj siedmioma różnymi liniami autobusów m.in.: 17 i 87. W pobliżu znajdują się parkingi. 

Noclegi i restauracje w pobliżu "Małego Wersalu"

Jeśli jesteście zainteresowani noclegami, w pobliskich Tąpkowicach przy ulicy Zwycięstwa 6 znajduje się "Zajazd Fakir" (128 zł/os.). Alternatywnie, w Tarnowskich Górach znajduje się szereg hoteli i noclegowni, o których piszemy w tym artykule. 

Z kolei jeśli planujecie skorzystać z usług tutejszych restauracji, "Villa Park", gdzie serwowane jest zróżnicowane menu, znajduje się bardzo blisko "Małego Wersalu". Przy ulicy Głównej 95 znajduje się "Lawendowy Ogród" serwujący dania kuchni polskiej, a w samym parku znajduje się "Cafe Piwniczka", gdzie zjecie lody lub wypijecie herbatę czy kawę.