Czym jest zachowek i komu przysługuje?

Czym jest zachowek i w jakich sytuacjach możemy go otrzymać?

Zachowek po rodzicach to specjalne uprawnienie związane z dziedziczeniem, którego zadaniem jest ochrona interesów najbliższych krewnych spadkodawcy. Komu konkretnie przysługuje? Są do niego uprawnieni tzw. zstępni, czyli każdy kolejny potomek zmarłego, np. dzieci, wnuki i prawnuki, a także małżonek oraz rodzice.

Spadek po rodzicach i zachowek to dwa oddzielne pojęcia, które jednak często są źle interpretowane. Jeśli mówimy o spadku, istnieją dwie formy dziedziczenia – testamentowe i ustawowe. W przypadku zachowku, mówimy o sytuacji, gdy spadkobierca nie został uwzględniony w testamencie. O zachowek najczęściej wnoszą osoby, które zostały całkowicie pozbawione dziedziczenia, np. w sytuacji przekazania całego majątku na jakąś instytucję.

Istnieją cztery przypadki, kiedy zachowek nie przysługuje najbliższym osobom zmarłego. Dzieje się tak kiedy krewni:

• zostali wydziedziczeni przez spadkodawcę,
• zrzekli się dziedziczenia,
• zostali uznani za niegodnych dziedziczenia,
• odrzucili spadek

Ile wynosi zachowek po rodzicach i jak go obliczyć?

Obliczenie wartości zachowku nie jest łatwą sprawą. Jego wysokość zależy od kilku czynników. Przede wszystkim od liczby osób do niego uprawnionych, a także od wysokości darowizn dokonanych przez spadkodawcę za życia. Według zapisu zawartego w kodeksie cywilnym, osobom uprawnionym do zachowku przysługuje kwota połowy udziału spadkowego. Jeżeli jednak uprawniony jest trwale niezdolny do pracy, albo jest niepełnoletni, wówczas wysokość zachowku wynosi 2/3 tego udziału.

Aby prawidłowo obliczyć wysokość zachowku, trzeba przejść przez kilka etapów. Po pierwsze należy obliczyć udział uprawnionej osoby w spadku, tak jakby dziedziczyła zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego. Następnie trzeba określić wysokość substratu zachowku i sprawdzić, czy dana osoba jest pełnoletnia oraz zdolna do pracy.

Zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego, dziecku przysługuje połowa udziału w spadku. Należy pamiętać, że zachowek jest roszczeniem majątkowym i nie podlega innej formie niż spłata. Nie ma zatem możliwości przekazania nieruchomości lub ruchomości w celu jego spełnienia. Co ważne, w ciągu 5 lat od ogłoszenia testamentu, uprawnienie zachowku ulega przedawnieniu.